Rijk, Gemeente Utrecht en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden zetten belangrijke stap naar overdracht Merwedekanaal

Het Rijk, de gemeente Utrecht en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) werken samen aan de overdracht van het eigendom en beheer van het Utrechtse deel van het Merwedekanaal, plus de aangrenzende oeverstroken, wegen, kades en ligplaatsen van woonboten. Met deze overdracht ontstaat duidelijkheid over het onderhoud en gebruik van het kanaal. Het voorstel is vandaag gestuurd aan de Utrechtse gemeenteraad en het algemeen bestuur van het waterschap.

Met de overdracht krijgen gemeente en het waterschap zeggenschap over de verdere ontwikkeling van het kanaal en de oevers. Dat is belangrijk want de stad groeit en langs het Merwedekanaal komen de komende jaren veel nieuwe woningen. Daarmee neemt ook het aantal gebruikers van oever en water toe. Door de overdracht wordt duidelijker welke overheid verantwoordelijk is voor welk onderdeel van het kanaalgebied.

Wethouder Susanne Schilderman (Openbare Ruimte): “Dit is een hele mooie stap voor Utrecht. Als gemeente krijgen we meer regie over het gebruik van het kanaal, van roeien en varen tot innovatieve toepassingen zoals warmtewinning. Met de overdracht kunnen we projecten zoals het nieuwe park Rondje Stadseiland en de natuurvriendelijke oevers realiseren. Ook wordt het zo eenvoudiger om brugverbindingen te maken en toekomstige woonwijken zoals Merwede te verbinden met de stad.”

Waterkwaliteit

Omdat het kanaal geen rol meer speelt als nationale vaarroute voor de beroepsvaart, hebben de drie partijen het doel om het eigendom en beheer over te dragen aan de gemeente en het waterschap. Daarmee krijgen gemeente Utrecht en HDSR meer mogelijkheden om de kwaliteit van het water, de oevers en de leefomgeving te verbeteren.

Rijkswaterstaat is nu nog eigenaar en beheerder van het kanaal en de bijbehorende infrastructuur, zoals zes bruggen en drie sluiscomplexen. Het voornemen is dat al het eigendom van het Rijk, inclusief het water, overgaat naar de gemeente. Het baggeronderhoud en het peilbeheer op het kanaal zal met de overdracht bij het waterschap komen te liggen. Dit kan dan integraal opgepakt worden met het waterkwaliteitsbeheer dat al bij het waterschap ligt.

Hoogheemraad Bert de Groot: “Met de overdracht komt het totale waterbeheer van het kanaal bij het waterschap te liggen. Ook ontstaan extra mogelijkheden om de waterkwaliteit te verbeteren en de doelen van de Kader Richtlijn Water sneller te halen door de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Dat is voor ons als waterkwaliteitsbeheerder een grote winst.”

Overdrachtsvergoeding

Met de overeenstemming is een overdrachtsvergoeding vastgesteld. Met deze vergoeding kunnen gemeente en waterschap de komende 30 jaar structureel beheer en onderhoud uitvoeren, noodzakelijke vervangingen combineren met groot onderhoud, en tegelijk werken aan natuurvriendelijke oevers en een betere waterkwaliteit.

Onderdeel van de vergoeding is ook een investering van Rijk, HDSR en gemeente in de aanleg van circa vijf kilometer natuurvriendelijke oevers langs de Kanaalweg. Deze oevers dragen bij aan de verbetering van de waterkwaliteit en de doelen van de Europese Kader Richtlijn Water (KRW).

Vervolgstappen

In de komende anderhalf jaar werken de partijen de uitgangspunten verder uit. Over verschillende zaken moet nog definitief akkoord worden bereikt, voordat de overdracht kan plaatsvinden. De gemeenteraad is gevraagd de komende periode wensen en bedenkingen mee te geven. In de commissie van het waterschap wordt het voorstel besproken. De daadwerkelijke overdracht staat gepland voor 2027 en is pas definitief als het bestuur van gemeente en waterschap de bestuursovereenkomst ondertekenen. Tot die tijd blijft Rijkswaterstaat eigenaar en verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud.