De schoorsteen bij het ontspanningsgebouw van Werkspoor wordt hersteld

De schoorsteen komt terug op het ontspanningsgebouw van Werkspoor in Utrecht. Dat meldt USINE dat zich inzet voor het behoud van industrieel erfgoed in provincie Utrecht.

In 2015 is USINE met een sponsoractie begonnen voor het herstel van de schoorsteen. Naast de sponsors van het eerste uur uit 2015 hebben enkele fondsen een bijdrage toegezegd en de gemeente Utrecht. Op deze wijze is het budget van ruim 50.000 euro verworven. De financiën zijn rond en de omgevingsvergunning is afgegeven. In mei vindt de starthandeling plaats. Het jaar 2018 is het Europees jaar van het cultureel erfgoed en in de maand mei is dat voor het industrieel erfgoed in het bijzonder voor fabrieksschoorstenen.
Het bedrijf Werkspoor is tot haar opheffing eigenaar geweest van het ontspanningsgebouw. Het ontspanningsgebouw is al vele jaren in handen van een particuliere eigenaar. Het gebouw kende achterstallig onderhoud, dit is in 2015 aangepakt. Verder onderhoud vindt dit jaar plaats en een nieuwe exploitant gaat beginnen.
De firma Meijer uit Ten Boer kan nog een traditionele schoorsteen bouwen. Het bedrijf put uit een ruime ervaring. De afgelopen jaren heeft het bedrijf al verschillende schoorstenen in Utrecht hersteld, zoals de tuindersschoorstenen in Leidsche Rijn en bij fabriek Neerlandia aan het Merwedekanaal.
Veel van de oorspronkelijk ruim 12.000 fabrieksschoorstenen in Nederland werden volgens een vast patroon gemetseld. Aanvankelijk gebeurde dit met gewone bakstenen. Rond 1900 ging men hiervoor de radiaalsteen gebruiken. Toen in de jaren 1960 de industrie een negatief imago kreeg, werd de schoorsteen het symbool van de vervuiling. Veel leegkomende fabrieken met hun schoorsteen werden als gevolg hiervan gesloopt. Daarmee verdwenen in de loop van de tijd vele monumenten van bedrijf en techniek en dus duizenden schoorstenen.
Werkspoor is met haar fabriek in 1912 begonnen op dit terrein van de voormalige gemeente Zuilen. De werknemers woonden aan de andere zijde van het spoor. Het personeel maakte voor feestjes, kaartavonden etc. gebruik van fabriekskantines. De personeelsingang was via de spooronderdoorgang bij het Julianapark. Daar verrees in 1939 tegenover de portiersloge een ontspanningsgebouw, bezoekers hoefden niet meer via de portier het fabrieksterrein op.
Architect M.G. Duintjer kreeg de opdracht voor het ontwerp. Met het ontspanningsgebouw kwam er alle ruimte voor avond- en weekendactiviteiten. Werkspoor financierde het pand, collega-fabrikant de heer De Muinck Keizer van DEMKA schonk de muziekinstallaties met grammofoonplaten.
De schoorsteen staat boven de voormalige stookkelder. Zij heeft dienst gedaan tot in de jaren 1960. Van de schoorstenen op het terrein bleef zij als enige na de sluiting van de fabriek in 1982 staan. Oude schoorstenen vervallen als ze niet gebruikt worden. De stenen lagen los en daarom is ze door haar bouwvalligheid in december 2011 afgebroken. Het zeshoekige basement van 4 meter hoogte is er nog. In de originele schoorsteen zat een kruisvormig sierpatroon van gele stenen en dat komt terug.