Nieuwe biografie over het Rietveld Schröderhuis

Op 27 november 2024 verschijnt de internationale publicatie Rietveld Schröderhuis  – Een biografie over het Rietveld Schröderhuis in Utrecht. Het rijk geïllustreerde boek van 896 pagina’s laat op chronologische wijze de geschiedenis van het huis en haar beroemde bewoners zien. De publicatie bevat nieuwe inzichten over de rol van Truus Schröder, die groter blijkt dan aanvankelijk werd gedacht, aangevuld met veel nieuw ontdekte en niet eerder gepubliceerde foto’s en brieven uit haar archief. Het boek is geschreven door Rietveld-kenner en conservator van het Centraal Museum Natalie Dubois en schrijver en historicus Jessica van Geel. De internationaal bekende grafisch ontwerper Irma Boom zorgde voor de bijzondere vormgeving en Hannibal Books is de uitgever. Het boek verschijnt tweetalig: in het Engels en Nederlands.

Rietveld Schröderhuis – Een biografie van het huis vertelt het verhaal van het Rietveld Schröderhuis en haar naamgevers: Gerrit Rietveld en Truus Schröder. De twee waren radicale vernieuwers binnen de moderne architectuur en geliefden. Omdat het Centraal Museum recent belangwekkende schenkingen en bruiklenen heeft mogen ontvangen, hebben Dubois en Van Geel veel nieuw archiefmateriaal kunnen onderzoeken. Behalve een vollediger beeld van het leven dat zich binnen en rond het wereldberoemde huis heeft afgespeeld, blijkt uit hun bronnenonderzoek ook dat de rol van Truus Schröder veel groter is dan kunsthistorici tot nu toe veronderstelden. In vrijwel alle publicaties uit de jaren 20 worden ze beiden als architect van het huis genoemd – vanaf de jaren 80 zie je de naam van Schröder steeds vaker verdwijnen. Bovendien laat dit boek helder zien dat Schröder en Rietveld decennialang aan meerdere projecten hebben samengewerkt. Schröders creatieve visie blijkt van groot belang voor hun gezamenlijke projecten.

Jessica van Geel, schrijver, historicus en co-auteur van het boek: "Het onderzoek voor dit boek maakt ons duidelijk dat de naam Schröder aan veel meer ontwerpen van Rietveld verbonden kan worden dan aanvankelijk is aangenomen – ook door mezelf. Schröder schrijft in brieven dat ze meewerkt aan projecten, ze correspondeert met opdrachtgevers en haar naam staat veelvuldig op tekeningen. We kunnen dus vaststellen dat ze veel meer was dan de ‘minnares’ of ‘muze’ van Rietveld, zoals ze zo vaak is neergezet." Nieuw ontdekte archiefbeeldenDe publicatie bevat naast nieuwe inzichten over Schröder enkele honderden niet eerder gepubliceerde beelden. Zo zijn er foto’s van de gevel van het huis waar de bedrijfsnaam ‘Schröder & Rietveld Architect’ op staat, foto’s van kleinkinderen in het huis (één kleinkind werd er ook geboren), beelden van feestjes en verbouwingen, foto’s van een Montessoriklas die in het huis heeft gezeten en afbeeldingen van een ‘dakkamertje’ dat tijdelijk bovenop het huis heeft gestaan. Daarnaast bevat het boek afdrukken van niet eerder gepubliceerde brieven van Schröder aan haar dochter Han. Het onderzoek heeft ook geleid tot schenkingen van honderden brieven en foto’s van de familie die het archief van het museum verder verrijken.  

Rietveld Schröderhuis - Een biografie van het huis is op chronologische wijze ingedeeld: het boek begint bij de geboortes van Truus Schröder en Gerrit Rietveld en eindigt bijna honderd jaar later in 1987, met de opening van het huis als museumwoning. De hoofdstukken beginnen steeds met een geschreven introductie, waarna honderden archiefbeelden en brieven met toelichtingen volgen die samen een beeld schetsen van iedere tijdsperiode. De publicatie bevat in totaal ongeveer 860 afbeeldingen.

Over de auteursJessica van Geel is schrijver, journalist en historicus. In 2018 verscheen I Love You, Rietveld, de lovend ontvangen biografie van Truus Schröder. Als journalist werkte ze jarenlang voor NRC Handelsblad en schreef o.a. voor het tijdschrift Vrij Nederland. Speciaal voor het Rietveld Schröderhuis ontwikkelde Van Geel buurtwandelingen door Utrecht Oost, waarbij ze de sporen van Gerrit Rietveld en Truus Schröder volgt.Natalie Dubois is conservator Rietveld Schröderhuis en conservator toegepaste kunst en design bij het Centraal Museum. Voor het Centraal Museum cureerde ze meerdere tentoonstellingen, zoals Rietvelds Meesterwerk (2017) en Dromen in Beton (2019). De tentoonstelling Stoel neemt stelling (2023) werd genomineerd voor de Museumtijdschrift Tentoonstellingsprijs. Ook cureerde Dubois tentoonstellingen met werken van Rietveld en Schröder in Japan (Tokyo en Oita), Duitsland (Herford) en Indonesië (Jakarta).  

Rietveld Schröderhuis – Een biografie van het huis is vormgegeven door de internationaal gerenommeerde grafisch vormgever Irma Boom. Zowel de cover van het boek als de 896 pagina’s met tekst en beeld zijn ontworpen door Boom. Daarbij werkte ze nauw samen met auteurs Dubois en Van Geel."Het idee het boek zo te makenkwam in principe van mij." – Irma Boom: vrij naar Truus Schröder

Het Rietveld Schröderhuis werd in 1924, een eeuw geleden, ontworpen door Gerrit Rietveld en Truus Schröder. Het huis geldt als architectonisch hoogtepunt van de kunstbeweging De Stijl. Gerrit Rietveld ontwierp het huis voor en met Truus Schröder als een uitbundig experiment met een radicale manier van ruimtegebruik. Sinds 2000 staat het huis op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

Rietveld Schröderhuis – Een biografie van het huis verschijnt als feestelijke afsluiting van het honderdjarige bestaan van het beroemde huis, waar de afgelopen maanden uitgebreid bij stil is gestaan.

Natalie Dubois, conservator Rietveld Schröderhuis en Centraal Museum en co-auteur Rietveld Schröderhuis – Een biografie van het huis: "Om het Rietveld Schröderhuis neer te zetten waren twee zeer vooruitstrevende en vrijgevochten mensen nodig: Truus Schröder-Schräder en Gerrit Rietveld. Ze bouwden hun woning aan de Prins Hendriklaan in Utrecht, destijds de rand van de stad. Wat een lef! In die tijd zó'n huis neerzetten, uit het niets, zonder voorbeeld, dat is een uitzonderlijke prestatie. Schröder en Rietveld vonden elkaar in het andere, in het nieuwe en het onbekende."

Truus Schröder-Schräder (1889-1985) vroeg in 1924 aan de Utrechtse meubelmaker Gerrit Rietveld of hij haar nieuwe woonhuis wilde ontwerpen. Schröder, moeder van drie kinderen, was net weduwe geworden en wilde een nieuwe start in een huis dat voldeed aan haar eigenzinnige woonideeën. Samen met Rietveld maakte ze een ontwerp voor het huis, waar ze van 1924 tot aan haar dood in 1985 – meer dan zestig jaar lang – zou blijven wonen. 

Gerrit Rietveld (1888-1964) is een wereldberoemde meubelontwerper en architect. Hij is vooral bekend om de stoelen die hij ontwierp, zoals de rood-blauwe lattenstoel (1919). Geïnspireerd door onder andere De Stijl, ontwierp hij in 1924 samen met Truus Schröder het Rietveld Schröderhuis. Dit is het eerste huis dat Rietveld ontwierp. Later zouden verschillende andere woningen, maar ook de Gerrit Rietveld Academie en het Van Gogh Museum in Amsterdam volgen.Centraal MuseumHet Rietveld Schröderhuis is onderdeel van Stichting Centraal Museum. Het Centraal Museum is het oudste stadsmuseum van Nederland. De collectie van het museum bevat naast design en toegepaste kunst ook oude, moderne en hedendaagse kunst, mode en stadsgeschiedenis. Het Centraal Museum beheert de grootste Rietveld-collectie ter wereld.Bart Rutten, artistiek directeur Rietveld Schröderhuis en Centraal Museum: "Deze publicatie is een rijke bron vol archiefstukken, prachtig vormgegeven door de vermaarde grafisch vormgever Irma Boom. Rietveld Schröderhuis – Een biografie van het huis staat daarmee als een huis. Het boek voegt bovendien iets wezenlijks toe aan de geschiedschrijving van het Rietveld Schröderhuis: de oorspronkelijke naam van het architectenbureau - Schröder & Rietveld Architect – zal worden teruggebracht op het raam."

Details boekRietveld Schröderhuis – Een biografie van het huis is een tweetalige publicatie (Nederlands en Engels) van 896 pagina’s en wordt uitgegeven door Hannibal Books. Het boek kost € 79,95 en is onder andere te koop in de museumwinkels van het Rietveld Schröderhuis en het Centraal Museum. De publicatie is 22 bij 15 cm. Speciaal voor het Rietveld Schröderhuis verschijnt er ook een paperbackversie van het boek voor een gereduceerd tarief van € 55. Deze uitgave is alleen te koop in de museumwinkels van het Rietveld Schröderhuis en het Centraal Museum.Rietveld Schröderhuis – Een biografie van het huisTweetalige editie, hardcover