Spuiten en stikken: kunst met een boodschap in Centraal Museum

Op donderdag 4 juli opent de grootschalige groepstentoonstelling Spuiten en stikken : kunst met een boodschap in het Centraal Museum in Utrecht. In deze zomertentoonstelling staan de onderbelichte kunstdisciplines graffiti en textielkunst centraal, variërend van graffititags van jonge makers tot werken van iconen als Keith Haring en Sheila Hicks. Spuiten en stikken is slechts negen weken te zien, van 4 juli tot en met 8 september 2024.

Bart Rutten, artistiek directeur Centraal Museum: "Textiel en graffiti zijn twee kunstvormen die nadrukkelijk hun wortels hebben in de maatschappij: of ze nu politieke opvattingen uitdragen of mensen met elkaar verbinden. Met het uitgebreide aanvullende activiteitenprogramma hopen we de komende weken veel bewoners van Utrecht en ver daarbuiten kennis te laten maken met beide disciplines, maar ook met elkaar. Daarnaast ben ik bijzonder trots op de vele samenwerkingen binnen deze tentoonstelling waarbij we internationale kunst van topkwaliteit verbinden met herontdekkingen uit de eigen collectie."

Graffitikunst

Spuiten en stikken bevat kunstwerken en installaties die vanwege hun grootte niet vaak getoond worden. Zo is er een enorm doek (4 bij 8 meter) van Keith Haring uit de eigen collectie te zien. Hoewel Haring inmiddels geldt als een van de meest geroemde kunstenaars van de vorige eeuw, begon hij zijn carrière in de jaren tachtig met het plaatsen van graffititags in de New Yorkse metro.

Met het werk April 20, 2023 (Continental Army Plaza, Brooklyn) toont Esteban Jefferson de politieke lading die graffiti kan uitdragen. Op het doek is het standbeeld van president George Washington in New York te zien, dat tijdens de Black Lives Matter protesten in 2020 werd voorzien van een groot aantal kleurige graffititags. Dit titel van het werk verwijst naar het moment waarop Jefferson zich realiseert dat deze vorm van verzet niet ‘weg te witten’ is, en dat een enkel persoon met wat verf al een enorm statement kan maken.

Ook buiten de tentoonstellingszalen is graffitikunst te vinden: zo hangt er in het museumcafé werk van graffitikunstenaar FUTURA2000.

Textielkunst

Spuiten en stikken toont textielwerken van internationale grootheden als Sheila Hicks, Igshaan Adams en Sonia Gomes. In de tussenruimte van de tentoonstelling is De Borduurtuin van Jolanda Schouten te vinden. De kunstenaar nodigt bezoekers uit om samen met haar een tuintapijt te maken. Ook het eerdere borduurproject Let’s grow flowers not walls (2023) is te zien, waarbij Schouten met meer dan 450 mensen uit Utrecht een gezamenlijk kunstwerk maakte.

De spraakmakende aanwinst Guess Who’s Coming to Dinner Too? van patricia kaersenhout zal voor het eerst in het Centraal Museum getoond worden. De installatie is een reactie op het iconische werk The Dinner Party (1974-79) van Judy Chicago en geeft met behulp van textielwerk aandacht aan zestig vrouwen van kleur uit de wereldgeschiedenis.

Installaties

In de tentoonstelling zijn meerdere ruimtelijke installaties te zien, zoals het werk Walk the Line van Nadia Kaabi-Linke. Het interactieve kunstwerk bevat honderden kilometers aan draad: de afstand van een van de gevaarlijkste vluchtroutes van Noord-Afrika naar Italië. De installatie groeit dagelijks doordat bezoekers met gekleurd koord om twee zuilen heenlopen. Kaabi-Linke ontwikkelde speciaal voor het Centraal Museum een nieuwe versie van het werk.

Samenwerkingen en activiteiten

Crafting Resistance Collective en Creative Lab Utrecht zijn medeverantwoordelijk voor de samenstelling van de tentoonstelling en verzorgen samen met andere partners een breed programma van activiteiten, waarvan een groot deel in de tentoonstellingsruimtes plaatsvindt.

Creative Lab Utrecht

Voor Spuiten en stikken nodigt Creative Lab Utrecht (CLU) graffitikunstenaars en street artists uit om live in de tentoonstellingszalen wandschilderingen te maken. Het collectief presenteert verschillende lokale writers die met nieuw werk reageren op historische pieces. De jonge organisatie laat hiermee zien dat Utrecht al sinds de jaren tachtig een grote rol speelt in de ontwikkeling van graffiticultuur.

Crafting Resistance

Het Utrechtse collectief Crafting Resistance gebruikt handwerk als middel tot verzet: ze zien textiele werkvormen als politieke instrumenten. Met een interventie in de textielcollectie van het museum brengen ze nooit eerder getoonde stukken aan het licht, waaronder diverse, eeuwenoude merklappen. Omdat zo weinig bekend is over deze werken en hun makers creëerde het collectief een audiotour vol nieuwe verhalen. Tijdens Spuiten en stikken organiseert Crafting Resistance tevens textielworkshops en artist talks.

Draden van ons slavernijverleden

In het kader van het landelijke project Draden van ons slavernijverleden zal er in de tentoonstellingsruimte gewerkt worden aan een wandkleed van 5,5 meter lang, ontworpen door Munir de Vries. Bezoekers kunnen tijdens de tentoonstelling stukken borduren en deze aan het doek toevoegen. Zo brengt het project mensen samen en stimuleert het ons bewustzijn van een gedeelde koloniale historie.

Centraal Laat

Tijdens Spuiten en stikken zijn er drie edities van Centraal Laat, waarbij het museum open is tot half 11 in de avond. Op 3 juli is er een speciale editie die de tentoonstelling inluidt, geprogrammeerd door Keep It Moving in samenwerking met Igor. Op 1 augustus zijn Live at the BBQ en corecore te gast en op 5 september Gaudeamus en Freaky Dancing.

Annex

In de Annex, de ruimte in de laatste zaal van de tentoonstelling, zal de video-installatie The Diary of the Sky van Lawrence Abu Hamdan te zien zijn, een van de meest besproken kunstwerken tijdens de Berlijn Biënnale in 2022. In de video staat de hemel boven Beiroet centraal, die totaal gemilitariseerd is. In dagboekvorm onderzoekt Abu Hamdan wat de voortdurende intimidatie van vliegtuigen en raketten met je kan doen.

Raamwerk

Speciaal voor het Raamwerk - de gevelschermen van het Centraal Museum aan het Nicolaaskerkhof - maakte kunstenaar Anouk Kruithof een nieuwe animatie. Voor Whirlwind liet Kruithof zich inspireren door beelden van de collectie van het museum die ze online vond. Het resultaat bestaat uit 118 korte beeldverhalen die continu in beweging zijn. Kruithof brengt zo letterlijk de collectie van het museum naar buiten. Whirlwind is vanaf 1 juli te zien.

Deelnemende kunstenaars

De tentoonstelling bevat werken van Igshaan Adams, Carlos AmoraIes, Anna, APACHE, Anni Apol, Beaps, Blade, Abraham Bloemaert, Melanie Brands, Rolf Brenner, Camel, Coim, Lianes Colsa, Marie Cornelisse, Reinier Craeyvanger, René Daniels, Hanne Darboven, Sonia Delaunay, Anneke Dillen,dphazer, Marlene Dumas, Dutch Graffiti Library, Jacob Willem Elink Sterk, Adam Elsheimer, Epos, Feministische Handwerk Partij (FHP), Wil Fruytier, FUTURA2000, Mevr. M. van der Giesen-Delia Mouton, George Gilles Haanen, Sonia Gomes, Keith Haring, Heat, Sheila Hicks, Loes van der Horst, Imperials ( = IMPS), JanIsDeMan, Esteban Jefferson, Philipp Jordan a.k.a. Teddies in Space, Nadia Kaabi-Linke, Susanne Khalil Yusef, Abdoulaye Konaté, Rob van Koningsbruggen, Philine Kreuzer, Nona Kuppen, Hendrika Linschoten, Mevr. W.A.M. van der Lip-Kibbeling, Inica Loe, Manks, Catharina Margaretha, Jacob Maris, Claudia Martínez Garay, Gordon Matta-Clark, Monali Meher, Mellie, Marie-Claire Messouma Manlanbien, Mir, Renata Mirón, MOK-C, Emmeline de Mooij, Sachiko Morino, Mulder, Samar Nasrullah Khan, Jordan Nassar, Blanca Oliva, Henny Overbeek, Pauw, Sophia Pekowsky, Lee Quiñones, Rammellzee, Reaze, Re-G, Rhone, RUDE, Rythm 62, Stéphanie Saadé, L. Schilperoort, Désirée Scholten-Van De Rivière, Jolanda Schouten, SEEN, Serum, shark, Shave, Sigma, Lilly van der Stokker, Koen Taselaar, Tech, Boris Tellegen (DELTA), H.P.J. baronesse van Till-Tutein Nolthenius, Jan Hendrik Verheijen, Munir de Vries, Wat Kleins, Dondi White, Rachel Eulena Williams, Yalt, Claire Zeisler, Zephyr en ons onbekende makers.