Het is de droom van elke museummedewerker: een bijzondere ontdekking doen in je eigen collectie. Het overkwam de conservatoren middeleeuwse kunst van Museum Catharijneconvent. Zij stonden ineens oog in oog met De kruisiging (ca. 1425) van de Meester van de Bewening van Christus te Lindau. Een uniek en zeldzaam stuk dat dankzij de Vereniging Rembrandt en de Turing Foundation van 25 juli t/m 20 september 2020 schittert in de zomerpresentatie Verborgen parel . Met een spectaculaire opstelling in de middeleeuwse topstukkenzaal en een verdiepende film krijgt het na al die jaren de aandacht die het verdient.
Museumdepots met rekken vol schilderijen zijn voor conservatoren ware snoepwinkels. Maar soms zie je een stuk over het hoofd. Zo ook dit schilderij met een afbeelding van De kruisiging. Dit bijna zes eeuwen oude paneel hing jarenlang in het donker, achteraan op een rek. Kromgetrokken, grauw, kleurloos en vol beschadigingen en overschilderingen. De compositie ging schuil onder een laag vergeelde vernis en oppervlaktevuil. Een eerste schoonmaakbeurt gaf spectaculaire resultaten en was het begin van een fascinerende ontdekkingstocht vol verrassingen.
De intensieve restauratie bracht een schat aan verborgen en unieke details aan het licht. Nu het vuil, de vergeelde vernislaag en overschilderingen zijn verwijderd, is de rijkdom van alle details weer ten volle te aanschouwen: vele bloeddruppels, een blinkend gouden reliëf als achtergrond, bloemen, planten, insecten en zelfs oksel- en schaamhaar op het lichaam van de gekruisigde Jezus. De vele details en het feit dat het paneel oud en zeldzaam is, maakt de restauratie van De kruisiging één van de meest interessante ooit binnen de collectie van Museum Catharijneconvent.
Ook de werkwijze van de schilder is bijzonder. Op dit paneel zijn materialen en technieken uit verschillende kunstdisciplines verenigd. De achtergrond is in reliëf uitgevoerd, waardoor de figuren en ranken los lijken te komen van de achtergrond. Alsof er een beeldsnijder aan het werk was! De vergulding van het rankwerk doet denken aan middeleeuws edelsmeedwerk. Hiermee vormt De kruisiging een unieke schakel tussen de schilder-, beeldhouw- en edelsmeedkunst.
Ook in het verleden zal men in rust en stilte voor dit werk hebben gestaan en hebben gebeden voor verlossing, voor betere tijden wellicht. We gaan terug in de tijd en bieden tijdens Verborgen parel diverse ‘slow-art rondleidingen’ aan. Hierbij worden bezoekers uitgedaagd een uur lang rustig en met echte aandacht naar De kruisiging te kijken, om de vele bijzondere details die dit werk herbergt te ontdekken.
Micha Leeflang, conservator middeleeuwse kunst vertelt graag meer over deze bijzondere ontdekking. Op dinsdag 18 augustus en dinsdag 15 september geeft ze tussen 14.00-15.00 uur een lezing over De kruisiging. Opgeven kan via [email protected]. Uiteraard wordt bij alle activiteiten rekening gehouden met de 1,5 meter afstand en is het aantal deelnemers beperkt.
Het indrukwekkende schilderij is nu schoongemaakt, maar nog niet volledig gerestaureerd. Restaurator Caroline van der Elst gaat van 15 september t/m 18 september in het museum live verder met haar werkzaamheden. Het is mogelijk om gedurende deze dagen met haar mee te kijken en alle denkbare vragen te stellen in het speciale vragenuurtje.
