Museum Catharijneconvent doet onderzoek naar bedreigde religieuze interieurs

Het kerkbezoek blijft afnemen en het aantal religieuzen in ons land vermindert snel. Daardoor moeten steeds meer kerken en kloosters de deuren sluiten. Bij verkoop of herbestemming van het gebouw is het soms al eeuwenoude interieur kind van de rekening. Zo gingen de afgelopen jaren al veel interieurs verloren. Daarom doen de experts van Museum Catharijneconvent en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed onderzoek naar deze bedreigde interieurs. Hoe zorgen we ervoor dat niet alle voorbeelden verloren gaan? En wát moet er dan eigenlijk bewaard blijven? Op 7 december verschenen vijf online publicaties die een nieuw licht werpen op dit bedreigde erfgoed.

De publicaties geven inzicht in de stand van zaken rondom verschillende interieurtypen. Vanuit dat integrale overzicht kunnen gegronde keuzes gemaakt worden. Is iets uniek en dus zeer waardevol? Dan moeten we ons er met elkaar hard voor maken om het te behouden voor toekomstige generaties. Het is vijf voor twaalf; de komende jaren zijn veel drastische keuzes nodig. Deze onderzoeken helpen kerkelijke eigenaars, overheden en erfgoedprofessionals om samen de juiste keuzes over behoud voor de toekomst te maken.

De werkelijkheid is namelijk weerbarstig. Ook zeer waardevolle kerkinterieurs vallen ten prooi aan de omstandigheden van deze tijd. Daarom bundelen de kenners van beide organisaties de krachten. In deze publicaties wordt bijvoorbeeld aandacht gevraagd voor interieurs van kloosterkapellen en van Bossche Schoolkerken. De afgelopen decennia hebben vele kloosters in ons land de deuren gesloten. De kapellen, die vaak een rijk interieur hebben dat aansluit bij het religieus leven binnen de kloostermuren, verliezen hun religieuze functie en zijn dan vogelvrij. De relatief jonge kerken van de Bossche School zijn zeer sober, strak van vormgeving en daarmee niet direct passend bij de algemene smaak. Dit heeft ertoe geleid dat de nodige Bossche Schoolinterieurs al ontmanteld zijn. Slechts een handjevol resteert. In de publicaties worden fraaie voorbeelden van intacte interieurs in de schijnwerper geplaatst.

De publicaties zijn een direct resultaat van het Programma Toekomst Religieus Erfgoed. Het programma kreeg vorm op basis van de beleidskeuze van de minister om meer aandacht te besteden aan de toekomst van ons religieus erfgoed. Kerken zijn namelijk schatkamers van de Nederlandse kunst. Schitterend zilver, kunstig gesneden eikenhout, kleurrijk glas-in-lood: kerken zijn gebouwd voor de binnenkant. De binnenkant werd door de eeuwen heen aangekleed en uitgedost om dienst te doen als waardige omlijsting van de eredienst. De variëteit aan kerkinterieurs in ons land is groot: van ingetogen protestantse inrichtingen tot barokke katholieke interieurs.

In 2016 presenteerde Museum Catharijneconvent – in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – het veelgeprezen boek Kerkinterieurs in Nederland. Het boek beschrijft en toont de honderd meest beeldbepalende kerkinterieurs in ons land. Nederlanders maakten kennis met de schoonheid, rijkdom, verstilling en betekenisgeving die onze kerkinterieurs te bieden hebben. Het wetenschappelijke koffietafelboek is een absolute bestseller en beleeft inmiddels zijn derde druk. Met deze publicaties wordt opnieuw aandacht gevraagd voor het belang van religieuze interieurs.

De publicaties zijn te vinden op https://www.catharijneconvent.nl/advies-voor-kerken/religieuze-interieurs/