Utrecht 60 jaar terug: Universiteit krijgt een zeer modern rekenautomaat
De Utrechtse rijksuniversiteit heeft ten behoeve van het elektronisch rekencentrum een nieuwe elektronische rekenmachine besteld. Dat meldt het Utrechtsch Nieuwsblad op woensdag 19 juni 1963.
De universiteit beschikte al sinds 1958 over een elektronische rekenmachine, en wel van het type Zebra. De letters van dit woord vormen de beginletters van 'zeer eenvoudige binaire reken automaat'.
De 'klanten' van de Zebra beoefenen de meest uiteenlopende wetenschappen, ofschoon de meerderheid gevormd wordt door experimenteel- en theoretisch fysici , astronomen en chemici.
De gemiddelde bezettingsgraad van de Zebra steeg snel van een paar uur tot meer dan 20 uur per dag. Op vele dagen wordt de klok rond gewerkt. En hoewel de Zebra circa 1000 maal zo snel rekent als de gemiddelde mens, zijn er toch veel problemen waarvoor hij veel te langzaam is. Bovendien begint hij amechtig te worden: de perioden waarin hij zonder fouten werkt worden steeds korter en meer en meer moet eraan gerepareerd worden.
Daarom heeft de universiteit een nieuw apparaat besteld, een Electrologica X8. Dit is een Nederlandse machine die ettelijke honderden malen zo snel is als de Zebra:in 1 seconde kunnen meer dan 100.000 optellingen en meer dan 10.000 vermenigvuldigingen en delingen worden verricht, alles met getallen van 12 cijfers. Tezamen met enkele bijkomende kosten vergt deze machine een investering van circa een miljoen gulden.
Aangezien de levertijd circa twee jaar bedraagt, krijgt de universiteit eerst een Electrologica X1 in bruikleen. Wanneer deze in december arriveert zijn de ergste zorgen weer van de baan. Inderdaad is de huidige toestand zorgelijk omdat, wat men 10 jaar geleden nauwelijks kon vermoeden, nu een feit is: tal van moderne takken van research zijn ondenkbaar geworden zonder moderne rekenapparatuur.
Wanneer men problemen met een rekenautomaat wil behandelen moet men ze eerst formuleren in een taal die de machine verstaat, het zgn programmeren. Bij de nieuwe machine wordt dit veel gemakkelijker omdat deze zeer geschikt is om toegesproken te worden in ALGOL, een taal die nauw verwant is aan de wiskundige schrijfwijze van formules. De nieuwe aanschaffing kan gezien worden als een zeer belangrijke verbetering van de research-mogelijkheden van de universiteit.
