Erik Tigelaar heeft jarenlang onderzoek gedaan naar de straatnamen in Utrecht. Dat heeft geresulteerd in het vorig jaar verschenen Utrechts straatnamenboek. Op Utrecht.nieuws.nl verschijnt regelmatig een kort artikel over een van de straten uit het Utrechts straatnamenboek. Dit keer de A.B.C.-straat.
De A.B.C.-straat is aangelegd in of kort voor 1392. Dit blijkt uit een akte van 13 februari 1392 waarbij de goudsmid Johan die Gruter verklaart van het kapittel van Oudmunster in erfpacht te hebben ontvangen ‘een hofstede alzo als zie gheleghen is in de Nywestrate, streckende van voer tot after aen der Oudellen, daer boven naestghelant is Jacob van Scalwijc…ende beneden die straet die daer nu ghemaect is’. Op de achterzijde van deze akte heeft men later aangetekend: Leyenborch op den hoeck van de ABC straet’.
Hierdoor staat vast dat het in deze akte om de huidige Lange Nieuwstraat en A.B.C.-straat gaat.
Vermoedelijk is de straat later naar deze Johan die Gruter of zijn nakomelingen Grutersstege genoemd. In een akte uit 1471 is namelijk sprake van een huis ‘in die Grutersstege’. Het is waarschijnlijk dat hiermee de huidige A.B.C.-straat bedoeld is, want zij wordt in de zestiende eeuw nog een enkele keer aangeduid als Gruytersstraet. Onder haar huidige naam komt de straat voor het eerst voor in de jaren tachtig van de vijftiende eeuw. In het buurspraakboek wordt zij in 1481 vermeld als ‘die A.B. straet’ en in de schutmeestersrekening over 1485/86 komt zij voor als ‘die ABC straet’. Sindsdien draagt de straat deze naam.
De herkomst van deze naam is nog onbekend. Mogelijk dankt de straat haar naam aan een huis met de naam ‘het ABC’. Dit was althans in de zeventiende eeuw geen ongebruikelijke huisnaam.
Lees ook:
