Het UMC Utrecht heeft een effectieve behandeling ontdekt voor de zeldzame, erfelijke ziekte PXE. Patiënten met deze ziekte hebben last van verkalkingen in de huid, de bloedvaten en het netvlies in het oog. Daardoor kunnen zij te maken krijgen met huidaantastingen, vaatziekten en ernstige slechtziendheid. Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben nu ontdekt dat een bestaand medicijn, etidronaat, ervoor zorgt dat de verkalking wordt geremd.
In Nederland zijn er ongeveer 400 patiënten met PXE (pseudoxanthoma elasticum). Tot nu toe was er geen behandeling voor hen. “In totaal hebben 74 patiënten deelgenomen aan het onderzoek van een jaar. Door hen met het bestaande medicijn etidronaat te behandelen zagen we dat er een remming van de vaatverkalking optrad en er ook minder oogcomplicaties optraden”, zegt Wilko Spiering, internist-vasculair geneeskundige. “Dit laatste is belangrijk omdat deze in belangrijke mate verantwoordelijk zijn voor uiteindelijke ernstige slechtziendheid en daarmee afgenomen kwaliteit van leven.”
De TEMP-studie is de grootste, klinische studie ooit gehouden onder PXE-patiënten. Het doel van de studie was onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van de bisfosfonaat etidronaat bij PXE-patiënten. “Patiënten met PXE maken de stof pyrofosfaat verminderd aan”, zegt Spiering. “Toediening van deze stof aan mensen is technisch niet goed mogelijk, maar bestaande medicijnen, zogenaamde bisfosfonaten, lijken op deze stof en laten een remming van de (vaat-)verkalking zien.”
Helaas voor PXE-patiënten is het medicijn etidronaat in Nederland niet meer beschikbaar. Spiering en zijn collega’s wisten het middel via een fabrikant in Griekenland te verkrijgen. “Tot onze verrassing wilde de fabrikant ons de middelen wel verstrekken voor het onderzoek. Nu het onderzoek zulke positieve resultaten laat zien willen we er alles aan doen het middel weer in ons land beschikbaar te krijgen.” Samen met de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) wordt gekeken hoe het medicijn in Nederland weer beschikbaar kan komen.
Verkalkingen in het netvlies leidt in veel gevallen tot ernstige slechtziendheid en zelfs maatschappelijke blindheid. Maar de ziekte zorgt ook voor typische huidaantastingen en ernstig vaatlijden zoals etalagebenen en beroertes. Hierdoor zijn PXE-patiënten vaak angstig over wat hen in de toekomst te wachten staat. Spiering: “Toekomstige studies moeten uitwijzen wat de effecten van een vroege start van deze behandeling zijn en of de gevreesde complicaties kunnen worden voorkomen. Daar streven wij natuurlijk naar.”
Het UMC Utrecht huisvest het Landelijk Expertisecentrum voor PXE (LEP). Binnen dit centrum werken verschillende experts zoals een internist-vasculair geneeskundige, oogartsen, radiologen, vaatchirurgen en dermatologen. Door deze unieke samenwerking kunnen patiënten binnen één centrum terecht bij alle experts op het gebied van deze zeldzame ziekte. Patiënten krijgen op 1 dag alle noodzakelijke onderzoeken die nodig zijn om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de mogelijke aantasting van de ogen, bloedvaten en huid. Het centrum bevordert daarnaast ook wetenschappelijk onderzoek naar PXE.
