Wat te doen met leegstaande kerkgebouwen?

UTRECHT - Het is nog geen urgent probleem, maar nadenken over de toekomst van leegstaande kerkgebouwen kan geen kwaad. Vereniging Oud Utrecht organiseerde daarom afgelopen dinsdagmiddag 22 september een symposium in de voormalige gevangenis Wolvenplein over dit onderwerp.

Steeds minder mensen geloven, de kerken lopen leeg. Deze ontwikkeling is al lang gaande, er zijn geen tekenen dat hieraan een einde zal komen. En dus rijst de vraag: wat te doen met zo’n leegstaand kerkgebouw?” Een film die in 2011 op het Architectuur Film Festival in Rotterdam is vertoond vormt de opmaat voor de discussie over de mogelijkheden. In beginsel bestaat de keuze uit: afbraak of hergebruik. Als een kerk op het platteland in vervallen staat verkeerd, lijkt afbreken de aangewezen optie. De gemeente kan aan de vrijgekomen grond een nieuwe bestemming geven. Sommige kerkenraden die moeite hebben met een bestemming die te ver af staat van de kerkelijke geloofswaarden, kunnen ook de voorkeur geven aan afbreken. Of bij de verkoop aan bijvoorbeeld de gemeente hieraan bepaalde voorwaarden verbinden. In cultuurstad Utrecht verdient hergebruik de voorkeur.

Motieven

De motieven zijn duidelijk. Een ideële: behoud van cultuurerfgoed. En een praktische: gebruikers die de combinatie van een oude, unieke bouwstijl en de onovertroffen sfeer graag willen combineren met een hedendaagse functie. Utrecht kent al een aantal kerken waarin luxe appartementen zijn gebouwd zoals het Rosariumhof in de voormalige Heilige Hart Kerk. Het mooiste voorbeeld is volgens architectMarnix van der Meer Paradiso in Amsterdam. “Dat is een prachtige poptempel en iedereen vindt het geweldig!”. Maar er zijn meer mogelijkheden. Buiten Utrecht bijvoorbeeld zijn in verschillende kerken bibliotheken gehuisvest. Maar je kunt ook denken aan kantoren, winkels, hotels...

Samenwerking

Wat is er voor nodig? VolgensWelmoed Wijmans,een studente die onderzoek deed naar kerkenvisies van gemeenten, is er een duidelijke oplossing: “Kerken en overheid moeten intensief samenwerken om het religieus erfgoed van Nederland te behouden.” Het behouden van een kerk is echter kostbaar. Op dit moment kost het onderhoud van een gemiddelde kerk 15.000 tot 20.000 euro per jaar, en daarbij zijn dan nog niet de stookkosten en personeel meegerekend. Financiële inbreng is daarom van essentieel belang om kerken te behouden. In verschillende kerken in Utrecht worden om deze reden al verschillende activiteiten georganiseerd zoals feesten, partijen en bijeenkomsten. Protestantse kerken zijn hierin wat makkelijker en verhuren kerken naar eigen inzicht, terwijl de Rooms-Katholieke kerken een striktere interpretatie hanteren en de kerk alleen voor Christelijke doeleinden willen gebruiken. Maar hoe lang kan men deze strategie volhouden?

Vooruitblik

Aline Knipvan D66 blikt vooruit: “Zwart-wit gezien hebben we nog geen probleem in Utrecht. Het gaat nu goed, mede door hulp van dienst Erfgoed. Maar wat gebeurt er over tien jaar? Hoe ziet onze visie er op de stad dan uit? Utrecht is een kerkenstad, maar welke kerken zijn over tien jaar nog echt belangrijk voor onze stad?” De toon is gezet. Wellicht kunnen deze vragen bij een vervolgbijeenkomst worden beantwoord.

Bron: deStadUtrecht.nl