Straatnamen: Hanengeschrei

Erik Tigelaar heeft jarenlang onderzoek gedaan naar de straatnamen in Utrecht. Dat heeft geresulteerd in het dit jaar verschenen Utrechts straatnamenboek . De komende maanden zullen een tiental straten uit het straatnamenboek aan de orde komen. Dit keer Hanengeschrei.

Deze steeg wordt in een akte uit 1586 voor het eerst vermeld als 'die gemeene straet uutgaende nae de Vischbrugh'. In de zeventiende eeuw en het eerste decennium van de achttiende eeuw duidt men de steeg aan met de volgende benamingen: 'het straetgen genaamt Cleyn Stegenberch responderende na de Vismerkt' (1651); het dwarsstraetgen na de Vismerckt' (1687); ''t Vissteegje' (1689); 'het steegje gaande naa de Vismerkt' (1709).

In een akte uit 1733 komt de steeg voor de eerste keer voor als ''t Haanegeschrey'. Sindsdien draagt zij deze naam. De benaming Hanengeschrei voor deze zeer korte steeg is eenvoudig te verklaren. 'Hanengeschrei' (gekraai van een haan) had de overdrachtelijke betekenis van een korte afstand. Daarom werd deze benaming in Utrecht vanaf 1745 ook voor een andere korte steeg gebruikt: het gedeelte van de Pauwstraat dat ligt tussen de Loeff Berchmakerstraat en de Predikherenstraat. Rond 1900 is men deze in het verlengde van de Pauwstraat gelegen steeg echter Pauwstraat gaan noemen, mogelijk om verwarring tussen beide stegen met de naam Hanengeschrei te voorkomen.

Gedicht 'Het Hanengeschrei' van Kees Stip in het Hanengeschrei

Tekst van gedicht luidt als volgt:

'Ik heb haar gezoend in het Hanengeschrei

Bij de automaat aan de Choorstraat

Terwijl ze garnalencroquetjes at

Of wat daar gewoonlijk voor doorgaat

Er glommen lichtjes op haar lip

Van een eenzame oude lantaren

In de verte knarste de Zeistertram

En de avondwind woei door haar haren.

Ik zei tegen haar: 'Doe die lichtjes uit,

Anders sta ik niet voor mezelf in'.

En toen ze weer aangingen zette de Dom

het voorspel van kwart voor elf in.

Voor deze zoen mag de duivel mijn ziel,

En mijn lichaam de schillenboer halen.

Ik proefde de eeuwige zaligheid

En een klein beetje ook de garnalen.'

Lees ook:

Van Nachtegaelsstege naar De Nachtegaalstraat

De Broeder Alarmstraat