De nieuwe coalitie van GroenLinks, CDA, D66, PvdA en ChristenUnie gaat aan een duurzame, energiezuinige provincie Utrecht werken met een betere luchtkwaliteit. De woningbouw wordt versneld. Betaalbare woningen maken daar minimaal de helft van uit. Ook werken de vijf coalitiepartijen aan een gezonde economie waaraan iedereen kan deelnemen en waarvan iedereen kan profiteren. Ze maken verder extra geld vrij voor meer natuur.
Het nieuwe provinciebestuur investeert extra in het openbaar vervoer en maakt Utrecht tot fietsregio van Europa. Het stelt volgend jaar een sociale agenda vast om eenzaamheid en laaggeletterdheid aan te pakken en de positie van LHBTI’ers te verbeteren. Cultuur en festivals krijgen extra aandacht: cultuureducatie wordt uitgebreid naar het voortgezet onderwijs, met extra aandacht voor het vmbo. Al deze voorstellen staan in ‘Nieuwe energie voor Utrecht’, het coalitieprogramma 2019 – 2023.
Samen met gemeenten en andere partners wordt de woningbouwproductie tot 10.000 woningen per jaar verhoogd. Per regio wordt een woningbouwprogramma vastgesteld, dat betaalbare huizen én voldoende woningen voor starters, ouderen en eenpersoonshuishoudens bevat. Kleinere steden en dorpen mogen in specifieke situaties en onder voorwaarden kleinschalig uitbreiden, buiten de zogenaamde rode contouren.
Nieuwe grootschalige woningbouw komt op plaatsen die zeer goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer. Ze liggen in fijne, veilige, groene wijken en dorpen waar ruimte is voor beweging, ontspanning en ontmoeting. Buiten de steden en dorpen is meer ruimte nodig voor natuur en recreatie en voor het opwekken van wind- en zonne-energie. Utrecht heeft in 2023 minimaal 1.100 hectare nieuwe natuur. Daarvan liggen 400 hectare binnen de zogeheten groene contour, dankzij een extra investering van 12 miljoen euro.
De verbinding tussen stad en land en tussen boer en consument wordt versterkt. Er komt een provinciale voedselagenda voor kortere ketens en lokale productie en afzet van voedsel. De coalitie zet in op duurzame landbouw waarbij een rendabele bedrijfsvoering het uitgangspunt blijft.
De afhankelijkheid van fossiele brandstoffen moet omlaag. De energietransitie wordt een speerpunt van het college. Iedereen kan hieraan meedoen en kan meedelen in de opbrengsten van duurzame energieopwekking in de omgeving. Een fonds helpt inwoners die daar zelf niet de middelen voor hebben om besparings- en verduurzamingsmaatregelen te treffen. In 2023 wekt de provincie 16 procent van het energiegebruik duurzaam op. Tot dan wordt 1,5 procent per jaar bespaard.
In nauwe samenwerking met gemeenten gaat het provinciebestuur op zoek naar geschikte locaties voor het opwekken van duurzame energie. Op dit moment wordt gedacht aan locaties langs snel- en waterwegen en bij grote industrieterreinen. Waar nodig worden op termijn locaties aangewezen.
Het nieuwe bestuur stimuleert en faciliteert klimaatneutraal en circulair bouwen. Ook maakt het extra middelen vrij om de inwoners van de provincie droge voeten te laten houden. Bodemdaling wordt, samen met de waterschappen en de boeren, sterker teruggedrongen. Ook verzet het nieuwe bestuur zich tegen plannen om naar schaliegas of aardgas te boren.
Om de steden en dorpen bereikbaar en gezond te houden, kiest het nieuwe bestuur voor verbetering van het openbaar vervoer en geeft het de fiets ruim baan. In 2023 gaat de helft van alle ritten onder de 15 kilometer op de fiets. Door brede publiekscampagnes wordt de (elektrische) fiets hét vervoermiddel voor de kortere afstanden. Het bestuur maakt extra geld vrij om het huidige OV-aanbod op peil te houden en de dienstregeling te verbeteren op locaties waar de bereikbaarheid met het OV te veel achteruit is gegaan. Het landelijk gebied wordt beter bediend. Er komt een proef met gratis OV (buiten de spits) voor ouderen met een krappe beurs.
De trams gaan sneller en vaker rijden. Amersfoort en het Utrecht Science Park (USP) krijgen op termijn een versterkte OV-verbinding. Reizigers vanuit Noord/Oost-Nederland krijgen zo een alternatief voor het reizen via Utrecht Centraal.
De verkeersveiligheid wordt verbeterd om het aantal verkeersslachtoffers te verminderen. Waar het nodig is om de veiligheid of de leefbaarheid te verbeteren, wordt de maximumsnelheid op provinciale wegen verlaagd.
Economische ontwikkeling is belangrijk voor banen en voor de kwaliteit van ons leven. Het krachtige (internationale) profiel van groen, gezond en slim wordt verder versterkt, vanuit een agenda gericht op brede welvaart. Samen met partners in de regio stelt de provincie een regionale economische agenda op. De circulaire economie wordt gestimuleerd.
De provincie benut en versterkt de innovatieve kracht van start-ups en scale-ups en ondersteunt midden- en kleinbedrijf, waaronder familiebedrijven, met het oog op de grote maatschappelijke transities.
De aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt wordt verbeterd, vooral in sectoren met tekorten, zoals techniek, zorg, onderwijs en ICT en er komt aandacht voor leven lang ontwikkelen. De provincie investeert in een regionale ontwikkelingsmaatschappij (ROM) om maatschappelijke opgaven in de regio te versnellen, het economisch profiel te versterken en investeringen aan te trekken van InvestNL en Europese fondsen.
De werkwijze van de provinciale organisatie en provinciebestuur krijgt nadrukkelijk aandacht in het akkoord. Jaarlijks geven de Utrechters feedback en advies over hoe de maatschappelijke opgaven worden opgepakt, over de bestuursstijl en vormen van samenwerking. De provincie verhoogt haar zichtbaarheid door ambtelijk en bestuurlijk vaker buiten het provinciehuis te opereren. Statencommissies vergaderen regelmatig op locatie.
Het provinciebestuur heeft een open houding en wil zoveel mogelijk de kennis en kunde van de samenleving bij de opgaven betrekken. Het provinciebestuur heeft in gesprekken met inwoners en professionals ook goed begrepen dat op sommige terreinen meer provinciale regie gewenst is.
De provincie versterkt haar financiële slagkracht door te investeren in de financiële functie op het hoogste niveau van de ambtelijke organisatie. Dit is zowel gericht op het op orde brengen van de interne financiële organisatie, als op de financiële en organisatorische creativiteit om samen met partners de financiële middelen effectief en slim te benutten. Onder andere met co-financiering en zichzelf terugverdiendende fondsen. Verder worden in de meerjarenbegroting bestaande budgetten en bestemmingsreserves kritisch tegen het licht gehouden. Bestaand meerjarig beleid wordt fundamenteel en taakstellend beoordeeld. Zo ontstaat ruimte voor de ambities. Mochten ambities daarna alsnog niet financieel realiseerbaar blijken, dan komt een verhoging van de provinciale opcenten op de motorrijtuigenbelasting tot maximaal het landelijk gemiddelde in beeld. De opcenten worden in ieder geval jaarlijks geïndexeerd. De provincie streeft naar het beter informeren van de Provinciale Staten zodat het politieke gesprek over de doelstellingen goed kan plaatsvinden.
