Gamification kan blijvend, duurzaam gedrag aanleren. Dat blijkt uit het promotie-onderzoek van Jan Dirk Fijnheer aan de Universiteit Utrecht. Huishoudens die zijn zelfontworpen Powersaver Game speelden, bespaarden tot 30 procent meer energie dan huishoudens die gebruikmaakten van een energiebesparings-app zonder spelelementen. Fijnheer promoveert op woensdag 7 september 2022.
Nog even en we gaan weer stoken en dat is, gezien de energieprijzen, iets waar veel huishoudens tegenop zullen zien. Energiebesparing wordt steeds belangrijker, maar hoe doe je dat en hoe zorg je ervoor dat besparingsgedrag blijvend is? In zijn promotie-onderzoek laat Jan Dirk Fijnheer zien dat een digitale serious game duurzaam gedrag kan aanleren: “Ik ben ervan overtuigd dat een gemiddeld huishouden een derde kan besparen op de energierekening. Maar dat gaat niet vanzelf. Dat moet je leren en kost tijd. Een game zorgt ervoor dat dat op een effectieve en leuke manier gebeurt.”
De Powersaver Game ligt aan de basis van Fijnheers onderzoek. Dit online spel daagt huishoudens uit om een aantal weken te besparen op het energieverbruik met concrete besparingsactiviteiten. De slimme energiemeter van het huishouden is gekoppeld aan de game, dus deelnemers zien direct het behaalde resultaat. Fijnheer vergeleek in een aantal experimenten bijna 50 huishoudens, waarvan een deel de Powersaver Game speelde en een deel exact dezelfde informatie ontving via een energiebesparings-app, zonder spelelementen.
Uit de experimenten blijkt dat de Powersaver Game ervoor zorgt dat huishoudens tot 30 procent meer energie besparen dan huishoudens die gebruikmaken van een energiebesparings-app. Na het spelen houden ze de besparingsactiviteiten langer vol dan de gezinnen in de controlegroep. En de deelnemers zijn meer betrokken, zo bleek na het afnemen van vragenlijsten. Huishoudens die competitie speelden, besparen bovendien nog eens extra.
Het onderzoek laat zien dat gamification gedrag kan veranderen en dat bepaalde spelelementen daaraan bijdragen. De komende jaren gaat Fijnheer onderzoeken of serious games verder geoptimaliseerd kunnen worden voor het aanleren van duurzaam gedrag. Bijvoorbeeld met kunstmatige intelligentie. Fijnheer: “Kunstmatige intelligentie kan goede prognoses geven over toekomstig gedrag: als je nu dit doet, dan heb je straks zoveel bespaard. Dat heeft een coachend effect, is mijn verwachting.”
Daarnaast wil Fijnheer onderzoeken of een serious game het gebruiksmoment kan beïnvloeden. Dat is immers ook een belangrijke factor op het gebied van energiebesparing. “Het is bijvoorbeeld veel beter om grote apparaten, zoals de vaatwasser, wasmachine en droger, aan te zetten als de zon schijnt en er veel energie van zonnepanelen beschikbaar is. Al is bij mooi weer het gebruik van een waslijn uiteraard het meest duurzaam.” Deze fase van het onderzoek valt binnen het GAIM-project van de Universiteit Utrecht, waaraan in maart 2022 een NWO-subsidie werd toegekend.
