'Van meet af aan was duidelijk dat Truus Schröder medeontwerper was'

Ze hebben drie jaar aan de biografie van het Rietveld Schröderhuis gewerkt. Het is dan ook volgens Natalie Dubois, conservator van het Centraal Museum en schrijver en historicus Jessica van Geel een 'baksteen' van een boek geworden van bijna 900 pagina's. En in het boek wordt duidelijk dat de rol van Truus Schröder groter was dan tot nu toe werd gedacht.

Aanleiding voor het boek was, zo vertelt Dubois, het 100-jarig bestaan van het Rietveld Schröderhuis. 'Eind 1924 was het huis klaar en begin 1925 trok ze er met haar drie kinderen in. En de tweede aanleiding was de vondst van een grote doos met een paar duizend brieven van Truus Schröder aan haar dochter Han. Daarmee konden we woorden aan al die beelden in het boek koppelen. Het is heel intiem, bijna alsof je een dagboek van Truus Schröder leest.'

Die brieven kende Jessica van Geel nog niet toen ze haar in 2018 verschenen biografie van Truus Schröder I Love You, Rietveld schreef. 'Ik had daarmee mijn biografie meer kleur kunnen geven, maar gelukkig bleek ik niet iets groots gemist te hebben.'

Het boek maakt duidelijk dat de naam van Truus Schröder aan veel meer ontwerpen van Rietveld verbonden kan worden dan aanvankelijk is aangenomen. Van Geel: 'Bij het Rietveld Schröderhuis werd de rol van Truus Schröder al erkend maar uit ons onderzoek blijkt dat veel tekeningen niet alleen aan Rietveld toegeschreven kunnen worden maar dat ook de naam van Truus Schröder erop staat.'

Dubois: 'Een duidelijk voorbeeld is het huizenblok aan de Robert Schumannstraat in Oog in Al in Utrecht. Daar vonden we in een Nieuwe Instituut in Rotterdam de tekening van met 'Schröder Rietveld Architecten' erop. Terwijl dit project altijd alleen aan Rietveld is toegeschreven.'

Voor de jaren 80 werden Truus Schröder en Gerrit Rietveld beiden als architect van het Rietveld Schröderhuis genoemd. Daarna zie je de naam van Schröder steeds vaker verdwijnen. Dubois: 'Je zag dat Rietveld steeds populairder werd en het was tot aan haar dood in 1985 de missie van Truus Schröder om zich in te zetten voor het oeuvre van Rietveld. Over haar eigen rol was ze altijd bescheiden in haar artikelen, in sommige gevallen hebben wij er ook overheen gelezen. Terwijl van meet af aan duidelijk was dat ze medeontwerper was.'

Van Geel: 'Truus Schröder heeft al heel vroeg het talent van Gerrit Rietveld herkend. Ze zei je bent niet gek maar geniaal. En Rietveld werd inderdaad een grote naam. Als Truus Schröder overlijdt in 1985 dan gaat het archief naar het Centraal Museum en toen was het natuurlijk cherry picking naar de werken van Rietveld. Maar men dacht toen niet: wat is de bijdrage van Truus Schröder?'

Dubois: 'Wij vonden op de achterkant van verpakkingen, tekeningen en foto's de naam Schröder. Op oude foto's van het Rietveld Schröderhuis stond architecten Rietveld en Schröder. En bij publicaties in tijdschriften stond ook altijd architecten Rietveld Schröder. De ene keer stond haar naam voorop, de andere keer zijn naam. Maar later is haar naam naar de achtergrond verdwenen. Volgens haar dochter Han benadrukte Truus Schröder altijd de samenwerking tussen haar en Gerrit Rietveld. Ze zei: 1 + 1 = 1.'

Van Geel: 'Bij een kind vraag je volgens haar ook niet wie wat gemaakt heeft, zie ze ook. Maar grofweg kun je zeggen dat Truus zich voornamelijk met het interieur bezighield en Gerrit met het exterieur.'

Dubois: 'Truus Schröder had bij het Rietveld Schröderhuis de wens om boven te wonen. Dichter bij de boomtoppen die je toen nog vanuit de ramen kon zien, dat gaf haar een vrijer gevoel. Ze vroeg ook of de muren niet weg konden en daarom zijn er schuifwanden gekomen. Beneden hadden ze een gezamenlijk architectenbureau. Zij heeft bijvoorbeeld meubels ontworpen voor de kantine van de Victoriafabriek.'

Van Geel: 'Ze hebben tot 1933 een gezamenlijk architectenbureau gehad op de benedenverdieping van het Rietveld Schröderhuis. Daarna is het architectenbureau naar de Oudegracht verhuisd. Schröder stond daar nog altijd geregistreerd als medewerker en ze bemoeide zich met de tekeningen van Rietveld. Zo was ze betrokken bij het ontwerp van een kerk van Rietveld in Uithoorn, De Hoeksteen. Ze heeft zich toen ingezet voor een afdakje bij de ingang van de kerk en een bankje waarop mensen konden zitten. Rietveld wilde een strakke architectuur van rechte lijnen en Schröder was vooral, zo vertelde ons haar jongste dochter, bezig met praktische zaken, met de leefbaarheid van het gebouw.'