Tentoonstelling Manon Uphoff in Centraal Museum

Op 8 september opent de tentoonstelling De Elementen van schrijver en beeldend kunstenaar Manon Uphoff in het Centraal Museum in Utrecht. In de expositie onderzoekt Uphoff ervaringen die nog vaak taboe en moeilijk te verwoorden zijn. Na in haar bekroonde roman Vallen is als vliegen (2019) het tekort van de taal te hebben gethematiseerd, zet Uphoff in deze tentoonstelling een volgende stap in haar zoektocht naar beelden die vorm kunnen geven aan ervaringen van mentaal en fysiek geweld. De Elementen is van 8 september tot en met 19 november te zien in het Utrecht Lokaal van het Centraal Museum.

De Elementen

Door middel van tekeningen, een video-installatie en een briefwisseling met gastcurator Rosemarie Buikema voorziet Uphoff de complexe nalatenschap van haar vader van een dynamisch testament. Zo bestaat de eerste ruimte van de tentoonstelling uit grote insecten en andere griezelige wezens, tegen een achtergrond van caleidoscopisch behang. In de ruimte daarna volgt een video-installatie waarin te zien is hoe vier schilderijen, gemaakt door de vader van Uphoff, worden prijsgegeven aan de elementen: aarde (stenen), lucht, vuur en water. De bezoeker is hier getuige van de zoektocht naar passende rituelen om afscheid te nemen van, of om te gaan met een beladen erfenis. In de laatste ruimte zijn fragiele tekeningen in blauw tegen een witte achtergrond te zien. Het papier is dun en rimpelig van het vocht van inkt en verf. Er zijn geen lijsten of andere bescherming: er is alleen het spel van licht en ruimte.

P.E.H. (HEHH) Uphoff

In de expositie staat de kritische archivering van het werk van de vader van Uphoff centraal: P.E.H. Uphoff (1914-2001). Hij schilderde in de traditie van de Utrechtse school, waarin ook Pyke Koch (1901-1991) en Joop Moesman (1909-1988) actief waren. In de gedeeltelijk autobiografische roman Vallen is als vliegen figureert Uphoffs vader onder de naam HEHH. Deze HEHH waande zich als kunstenaar geborgen in het tijdperk van het genie, wat niet alleen leidde tot een artistiek oeuvre maar ook tot ernstig fysiek en mentaal misbruik van zijn gezin. De Elementen stelt de onaantastbare status van de mannelijke kunstenaar ter discussie en geeft antwoord op de vraag: hoe kun je tegelijkertijd vernietigen en creëren?

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnt een briefwisseling in boekvorm tussen Manon Uphoff en Rosemarie Buikema (hoogleraar Kunst, Cultuur en Diversiteit aan de Universiteit Utrecht en projectleider van MOED - Museum Of Equality and Difference), tevens gastcurator van de tentoonstelling. Het boek, dat ook De Elementen heet, is vanaf 9 september 2023 te koop in de winkel van het Centraal Museum en via de website van Moed.online.

Manon Uphoff

Manon Uphoff (Utrecht, 1962) is schrijver, scenarist en beeldend kunstenaar. Haar meest recente boek Vallen is als Vliegen werd bekroond met de Charlotte Köhler Prijs en is door NRC en Humo uitgeroepen tot beste Nederlandstalige roman van 2019. In 2016 was haar beeldende werk te zien in de expositie Kamer met Minotaurus in CODA Apeldoorn.

Utrecht Lokaal

In het Utrecht Lokaal laten we recent, of soms speciaal voor de expositie gemaakt werk zien van Utrechtse kunstenaars in de door Krijn de Koning ontworpen ruimte.