Eerste solotentoonstelling van Syrische Raafat Ballan in Centraal Museum

Op 10 mei opent de eerste museale solotentoonstelling van Raafat Ballan in het Centraal Museum in Utrecht. These People Could Be Anyone bevat een twintigtal schilderijen van de Syrische schilder, waarvan de helft uit nieuw werk bestaat. Ballan, die in Utrecht woont en werkt, liet zich voor de expositie inspireren door herinneringen, verhalen en de kunstgeschiedenis, zoals de Utrechtse caravaggisten, gedichten van bevriende schrijvers en het werk van andere Syrische kunstenaars.

Bart Rutten, artistiek directeur Centraal Museum: 'De vaak grote schilderijen van Raafat Ballan zijn indringend en confronterend – ze dwingen tot kijken en voelen. Het Centraal Museum volgt zijn werk al enkele jaren met grote interesse. In 2022 voegden we zijn indrukwekkende schilderij The Lovers toe aan de collectie, een werk dat inmiddels een vast onderdeel is van Collectie Centraal.'

Vrijwel alle werken van Ballan bevatten mensfiguren, vaak ten voeten uit afgebeeld maar soms slechts met hun bovenlichaam of gezicht. Wie er zijn afgebeeld blijft meestal in het midden. De kunstenaar is niet zozeer geïnteresseerd in letterlijke gebeurtenissen of personen, maar juist in de universele verhalen van menselijkheid. 'Ik schilder geen mensen die ik ken', zegt Ballan, 'ik laat het liever open, deze mensen zouden iedereen kunnen zijn.'

De personen op de schilderijen lijken letterlijk in het licht te stappen. Dat komt omdat de kunstenaar altijd begint met een volledig zwart doek. Over het zwart tekent Ballan eerst met een krijtje en vervolgens schildert hij zijn voorstelling met verschillende kleuren verf. Alles dat onbeschilderd is, blijft zwart.

Inspiratie

Raafat Ballan haalt voor zijn werk inspiratie uit herinneringen of indrukken van het dagelijkse leven. Maar ook geschiedenis, andere kunstwerken, verhalen en poëzie zijn voor hem belangrijk. In These People Could Be Anyone zijn de schilderijen van Ballan te zien naast de bronnen waaruit hij put. Zo liet hij zich inspireren door Caravaggio en de Utrechtse caravaggisten, waarvan het Centraal Museum een groot aantal schilderijen bezit.

Ook Syrië, het land waar Ballan opgroeide, is een grote bron van inspiratie. Het imposante schilderij City Square (2024) baseerde Ballan op al-Karama square (Plein van de Waardigheid) in Al-Suwayda, de stad waar hij geboren is. Het plein vormt een belangrijke plek voor vreedzaam protest.

Daarnaast bevat de tentoonstelling teksten van de Syrisch-Nederlandse dichter Bakr al Jaber en de Somalisch-Britse dichter Warsan Shire, en is er aandacht voor de werken van de Syrische schilder Marwan Kassab-Bachi en de surrealistische Armeens-Egyptische fotograaf Van Leo. Het werk, de geschiedenis en de verhalen van deze kunstenaars inspireerden Ballan tot nieuwe werken, waarvan een deel voor het eerst wordt getoond.

Raafat Ballan

Raafat Ballan (Al-Suwayda, Syrië, 1990) studeerde aan de kunstacademie van Damascus. Kort na zijn afstudeerproject moest hij Syrië verlaten vanwege de toenemende onveiligheid in zijn land. Tijdelijk woonde en werkte hij in Libanon en vervolgens in Turkije. In 2015 vestigde hij zich in Nederland. Zijn werk is inmiddels aangekocht door het Centraal Museum, Museum Arnhem en de Barjeel Art Foundation in de Verenigde Arabische Emiraten.

Utrecht Lokaal

In Utrecht Lokaal laat het Centraal Museum recent en soms speciaal voor de tentoonstelling gemaakt werk zien van Utrechtse kunstenaars in de door Krijn de Koning ontworpen ruimte.