Het Centraal Museum Utrecht heeft op 30 januari 2019 in New York op een veiling bij Sotheby’s het kunstwerk De bruiloft van Cupido en Psyche van de Utrechtse schilder Joachim Wtewael verworven. Het betreft een werk in olieverf op koper uit circa 1601/03 van 15,5 x 20,5 centimeter.
Een klein mythologisch werk op koper van Wtewael stond al sinds 1933 op de verlanglijst van het museum. Het werk werd afgehamerd op 5 miljoen dollar. De aankoop werd mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds en het Nationaal Aankoopfonds van het ministerie van OCW. Johnny van Haeften, kunsthandelaar gespecialiseerd in oude meesters, heeft namens het Centraal Museum de bieding verricht.
De Utrechtse schilder Joachim Wtewael (1566-1638) is beroemd om zijn kleine, maniëristische werken op koper, en dan vooral de erotische voorstellingen. Zijn oeuvre omvat eveneens grote(re) panelen en doeken. Zeven familieportretten op groot formaat bevinden zich in de collectie van het Centraal Museum. In de collectiecatalogus van 1933 werd al genoemd dat een werk op koper van Wtewael nog ontbrak. Het gladde oppervlak gaf hem de mogelijkheid zijn geraffineerde, verfijnde en delicate penseelvoering ten volle uit te buiten. Directrice Elizabeth Houtzager noemt het in de catalogus van 1952 ook haar grootste wens om het werk aan te kopen. Haar droom werd gedeeld door velen en is opnieuw vastgelegd in de collectiecatalogus van 1999 door senior conservator Liesbeth Helmus.
Bart Rutten, artistiek directeur: ‘De bruiloft van Cupido en Psyche van Wtewael is de gedroomde aanwinst van het Centraal Museum. Hij is beroemd vanwege deze kleine, mythologische werken op koper. Dit werk, met heel veel nauwkeurige minutieus geschilderde figuurtjes, is misschien wel de mooiste die Wtewael heeft gemaakt. In de uiterst gedetailleerde penseelvoering op dit formaat herken je de meester.’
De bruiloft van Cupido en Psyche
Wtewael werd geïnspireerd door de enorme prent van het hemelse banket, waarmee Hendrick Goltzius in 1587 het huwelijk tussen Cupido en Psyche, de god van de liefde en zijn sterfelijke bruid, vastlegde. Hij creëerde een voorstellingswereld die een hele generatie Nederlandse kunstenaars zou inspireren. Het directe antwoord van Joachim Wtewael op de tour de force van Goltzius was een indrukwekkend juweeltje met hetzelfde onderwerp, dat de Utrechtse meester in het eerste decennium van de zeventiende eeuw op koper schilderde.
Wtewael verplaatste de banketscène naar een aards decor: de goden en godinnen zijn samengekomen op een vruchtbare open plek in het woud om deze feestelijke gelegenheid met zang en drank te vieren. Terwijl Cupido en Psyche elkaar te midden van hun gasten aan de bruiloftstafel omhelzen, verspreiden de feestgangers zich over het landschap. Sommige hebben zich genesteld op laag zwevende wolken die tussen de bomen hangen, andere zitten, vrijen, of liggen loom in het gras — sommige naakt, andere vrolijk uitgedost. Veel van de goden zijn te herkennen aan hun attributen: Hercules met zijn knots en leeuwenvacht bevindt zich links; Mars, gekleed in felblauw en met helm, omhelst Venus, terwijl een putto een pijl op het liefdespaar richt; Apollo bespeelt, gezeten op een wolk, zijn knieviool en Iris zit op een regenboog hoog boven het feestgewoel.
De bruiloft van Cupido en Psyche is vanaf april te zien in het Centraal Museum Utrecht. Eerder wordt het al getoond op de TEFAF in Maastricht in de stand van de Vereniging Rembrandt.
Het Mondriaan Fonds is het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed. Het stimuleert onder meer waardevolle aankopen en collectieprogramma’s van musea en overige erfgoedinstellingen. Musea kunnen in uitzonderlijke gevallen een beroep doen op het Nationaal Aankoopfonds van het ministerie van OCW, via het Mondriaan fonds.
De Vereniging Rembrandt is een vereniging van 16.000 kunstliefhebbers die als hoofdtaak heeft het verlenen van steun bij kunstaankopen door Nederlandse musea. De Vereniging zet zich sinds de oprichting in 1883 in voor de bescherming en versterking van onze openbare kunstcollecties.
