Tijdens
de verbouwing van de panden aan Oudegracht 245 werd in juni dit jaar
een bakstenen riool uit de zeventiende eeuw blootgelegd. Daan
Schaars, adviseur cultuurhistorie bij de gemeente Utrecht, was bij
het onderzoek naar het riool betrokken. 'Twee
grote vleugels van het weeshuis, met alle kinderen en al het
personeel, maakten gebruik van dit riool.'
'Zo'n
verbouwing biedt de gemeente de mogelijkheid om onderzoek te doen',
vertelt Schaars. 'Sowieso documenteren we alles wat we aantreffen
voor de toekomstige generaties. Bij het riool hebben we ervoor
gekozen om er een 3D-scan van te laten maken.'
Schaars
heeft kunstgeschiedenis en geschiedenis van de architectuur
gestudeerd. 'Via een traineeship bij de gemeente Den Bosch ben ik de
bouwhistorie ingerold. Dat is een tak van de architectuurhistorie die
veel praktischer is en die zich bezig houdt met materialen,
constructies en de afwerking van gebouwen. En ik heb gemerkt dat me
dat veel meer ligt.'
Dit
riool is al in de jaren tachtig onderzocht?
'De
collega die het toen heeft onderzocht, Bart Klück, is helaas
overleden. Maar we wisten dus dat het riool er lag. Het weeshuis dat
hier heeft gestaan, is in 1582 hier ondergebracht in een
Regulierenklooster door Evert Zoudenbalch en heeft bovendien een
uitgebreid archief bijgehouden. Het weeshuis is na de reformatie het
Gereformeerde Burgerweeshuis geworden. Bart heeft het riool goed en
grondig onderzocht en daar een artikel over geschreven in de
Archeologische en bouwhistorische kroniek van de gemeente Utrecht
over 1989.'
'We
hebben nu besloten om er nog een keer naar te kijken en het beter in
kaart te brengen. De belangrijkste vraag die we hebben is hoe het
riool precies onder de huizen ligt. Tot nu toe is dat handmatig
gemeten maar met een scan kun je dat heel precies inmeten. We weten
nu heel precies hoe het riool ligt en we kunnen nu via de scan ook
heel goed zien hoe het riool richting de gracht afloopt.'
De
gebouwen die ooit boven het riool stonden zijn nu verdwenen, vertelt
Schaars. 'We weten uit de archieven dat boven de beerput ooit het
wc-gebouw van de jongensvleugel van het weeshuis heeft gestaan. We
weten ook uit de archieven dat al in de Middeleeuwen er regels waren
waarin stond dat er niet geloosd mocht worden op de grachten. Daarom
werd er gewerkt met een beerput.'
Het
riool dat nu onderzocht wordt is ook opvallend hoog. Je kan er
rechtop in staan. Dat heeft volgens Schaars te maken met het aantal
mensen dat in het weeshuis van dit riool gebruik maakten. 'Het was
een heel groot weeshuis en twee grote vleugels van dit weeshuis, met
alle kinderen en al het personeel, maakten gebruik van dit riool.'
Het mag
dan gaan om een riool, Schaars vindt het toch leuk en interessant om
dit riool te onderzoeken. 'Je kunt het nu vergelijken met andere
riolen en beerputten. Het is een intact ding en zo'n riool en beerput
zegt ook wat over het gebouw dat er boven stond.'