Archeologische vondsten uit Utrecht te zien in de tentoonstelling 'Boven het maaiveld' in Leiden

Maar liefst 31 archeologische vondsten uit de provincie Utrecht schitteren tot en met 7 september 2025 in de tentoonstelling ‘Boven het maaiveld’ in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Die gaat over de meest opmerkelijk en bijzondere archeologische ontdekkingen van de afgelopen 25 jaar uit heel Nederland en de Caraïben. Uit Utrecht zijn er onder meer ‘de Romeinse muntschat van Bunnik’, een Utrechtse middeleeuwse liefdesring, het oudste aspergemesje van Nederland (Woerden) en een opgegraven vliegtuigmotor uit de Tweede Wereldoorlog (Leidsche Rijn). Een uitgehold schapenbot uit Houten, in de Romeinse tijd gevuld met bilzekruid, komt aan bod in het tentoonstellingsthema ‘Laboratorium’. De Utrechtse stukken zijn voor de tentoonstelling uitgeleend door talrijke Utrechtse musea, depots, archeologische bedrijven en particuliere vinders. www.rmo.nl/bovenhetmaaiveld

In het hart van de tentoonstelling schittert de ‘muntvondst van Bunnik’: 381 gouden en zilveren munten die rond het midden van de eerste eeuw na Christus zijn begraven. De munten zijn in 2023 ontdekt door twee detectoramateurs en waren het afgelopen voorjaar groot in het nieuws. Het gaat om de zeldzame combinatie van gouden staters uit Groot-Brittannië en Romeinse munten. Archeologen vermoeden dat Romeinse soldaten die betrokken waren bij de verovering van Groot-Brittannië de munten hebben begraven.

De 15de-eeuwse gouden liefdesring uit Utrecht prijkt in de ‘Wonderkamer’ van de expositie. De ring is gegraveerd aan de binnenzijde, de tekst in oud-Frans luidt: ‘Amours porten mon cuer à mon ami’ (liefde voert mijn hart naar mijn vriend). De regel wordt onderbroken door een hartje en een wit-zwart gevlekte viervoeter.

Een andere opmerkelijke vondst is het oudste bekende aspergemesje van Nederland (1ste-4de eeuw na Chr.), gevonden bij opgravingen van het Romeinse fort Laurium in Woerden. Archeologen vermoeden dat er een echte asperge is gebruikt om de mal van dit bronzen mesheft te maken. Meer recent zijn de resten van de propellers, de motor en een bom van een Duitse Junkers 88 bommenwerper die in 1940 is neergestort bij de huidige wijk Leidsche Rijn. In het themadeel ‘Laboratorium’ komen de moderne natuurwetenschappelijke technieken aan bod, die tegenwoordig gebruikt worden om vondsten te kunnen analyseren. Zo ligt daar het uitgeholde schapenbot uit Houten uit de Romeinse tijd. Onderzoek wees uit dat het bot gevuld is met honderden zaden van de giftige en hallucinogene plant bilzekruid. Waarschijnlijk was het gebruikt als pijnstiller of verdovingsmiddel.

Boven het maaiveld

De expositie ‘Boven het maaiveld’ zet niet alleen meer dan 500 opmerkelijk archeologische vondsten uit de periode 2000-2025 in het zonnetje, maar ook archeologische opgravingen, vinders, vindplaatsen, onderzoek en de verhalen daarachter. De tentoonstelling is op 22 april jl. geopend door koningin Máxima en is te zien tot en met 7 september