Utrecht 60 jaar terug: Veritas voert actie voor 'Afrikaanse oud-Veritijn'

In 1953 was de aankomende student in de medicijnen Sake Rypkema een van de 125 groenen van de Utrechtse r-k. studentenvereniging C.S. Veritas. Thans werken hij en zijn vrouw Bela (die hij op Veritas leerde kennen), in het Catholic Hospital van Igogwe in de Oostafrikaanse staat Tanganjika. Dat meldt het Utrechtsch Nieuwsblad op donderdag 14 mei 1964.

De banden tussen het echtpaar Rypkema en hun oude vereniging blijken nog niet verbroken te zijn: op het ogenblik voert Veritas een actie voor de 'Afrikaanse oud-Veritijn'. Bedoeling is om ter gelegenheid van de vijftiende lustrum van de vereniging 7500 gulden bijeen te brengen voor de nieuwe kinderafdeling van het Catholic Hospital waar Rypkema werkt. En daaraan is dringend behoefte.

In een gebied met een straal van 75 kilometer zijn de Nederlandse arts en één Zwiterse en drie Amerikaanse collega's de enige dokters voor een bevolking van 280.000 inwoners. Ze werken onder primitieve omstandigheden. De operatietafel is bijvoorbeeld een onderzoekbank die op vier stenen staat en aan goede instrumenten is gebrek.

Het meest miserabel is onze kinderzaal, schrijft dokter Rypkema in een brief aan zijn oude studievrienden. Alle soorten zieken liggen in hetzelfde hokje. "Je zou zeggen dat als je niet ziek bent, je het dáár wel wordt, maar we hebben niet anders en ze zijn ziek."

"Het is een donkere kamer van vier bij zes meter waar twaalf kinderbedjes staan; daartussen slapen de moeders. Want als je dit weigert gaat het kind direct weer naar huis."

De helft van het aantal patiënten, dat van juli tot december van het vorig jaar 609 was, bestaat uit kinderen. En kinderen zijn moeilijk te verplegen. Ze hebben nog niet de weerstand van volwassenen tegen diverse infecties. Vandaar de noodzaak van een nieuwe kinderzaal.

Het plan dat Sake Rypkema met het 'lustrumgeschenk' wil verwezenlijken omvat de bouw van een nieuwe kinderward met 20 bedden en enkele isoleerkamertjes.

Een aparte TB-kamer is een even urgente wens, schrijft dokter Rypkema, het zit hier vol besmettelijke long-TBC. Ik kan de mensen niet opnemen omdat we geen kamers hebben en moet ze dus zo goed en kwaad als het gaat poliklinisch behandelen.

Zeker tachtig procent van de patiënten is eerst bij de toverdokter geweest. Hij is zo'n beetje de huisarts die de patiënt enkele krasjes toedient op de plaats waar hij pijn heeft en daar wat kruiden oplegt. Als het na een paar dagen niet over is komt de patiënt (wat argwanend) naar het hospitaal.

Dokter Rypkema en zijn vrouw (die enkele jaren medicijnenstudie en een tropencursus volgde) zijn nu net een jaar in Afrika. Daarvoor assisteerde hij een jaar een chirurg en gynaecoloog en volgde hij een tropencursus. In zijn studententijd was hij actief in zijn vereniging: in het bestuur, het jaarboek en het verenigingsblad.

Zijn oude vereniging is nu actief voor hem. Gedurende twee weken werkten tien mensen een dag in een bedrijf om geld bijeen te brengen. In totaal 2000 gulden. Van tevoren werd eenzelfde bedrag bijeengebracht door een actie onder de oud-leden en onder bedrijven.

Een 'lub-commissie', zoals dat in studentenjargon heet, hoopt de rest voor het eind van deze lustrummaand bijeen te hebben.