Als er na het derde kwartaal van 2021 geen steun meer komt van het Rijk dan zal er fors bezuinigd moeten worden op het openbaar vervoer. Dat betekent dat er tot wel 30 procent afgeschaald kan worden in de dienstregeling. De provincie hoopt dat het Rijk de steun voor het openbaar vervoer na het derde kwartaal van 2021 zal voortzetten.
Het wegvallen van de reizigersinkomsten leidt tot enorme financiële tekorten voor zowel de vervoerbedrijven als de provincie Utrecht. Momenteel worden deze tekorten voor het grootste deel gedekt door een bijdrage van het Rijk, de beschikbaarheidsvergoeding OV. Deze loopt nog tot en met het derde kwartaal van 2021, maar er is nog geen zekerheid over de periode daarna. Het Rijk heeft als voorwaarde voor de steun gesteld dat alle provincies een Transitieplan OV in april opstellen, waarin aangegeven wordt hoe het openbaar vervoer na corona de komende jaren weer op eigen benen kan staan. De provincie Utrecht heeft nu besloten dit Transitieplan op te gaan stellen. In mei 2021 zal het door Gedeputeerde Staten worden vastgesteld.
Het Transitieplan OV omvat een palet aan maatregelen om reizigers te verleiden om weer van de bus en tram gebruik te maken, maar tegelijk ook om de kosten te drukken. Zo moet het financiële tekort meerjarig gedekt worden. Gedacht kan worden aan marketingacties om meer reizigers aan te trekken en maatregelen om de efficiency te verhogen.
Maar het financiële tekort is zo groot, dat als er onverhoopt geen steun van het Rijk meer komt na het derde kwartaal van 2021, er fors bezuinigd zal moeten worden op de dienstregeling. De tekorten kunnen de komende jaren oplopen tot opgeteld circa 100 miljoen euro (t/m 2025). Dat kunnen de provincie en vervoerders niet uit eigen middelen dekken. Als er geen verdere steun van het Rijk komt betekent dat er tot wel 30 procent afgeschaald zou moeten worden in de dienstregeling. Dit komt boven op de 8 procent die al in 2021 is afgeschaald. Dat is een situatie die de provincie en de vervoerbedrijven niet willen. De provincie Utrecht heeft grote ambities op het gebied van openbaar vervoer. Deze maand stelde de provincie haar Omgevingsvisie vast waarin woningbouw zoveel mogelijk gekoppeld wordt aan OV-knooppunten. Het aantal reizigers en het aantal bussen en trams is de afgelopen jaren tot de coronacrisis telkens gestegen. Daarom doet de provincie er alles aan om een ‘zwart scenario’ met forse afschalingen te voorkomen. Maar tegelijk moet de provincie zich ook voorbereiden op een situatie waarin fors afschalen onvermijdelijk is.
Vervoerders U-OV en Syntus Utrecht werken, in nauwe samenwerking met de provincie, scenario’s uit voor verschillende vormen van afschaling. Het is in ieder geval duidelijk dat de gevolgen van een ‘zwart scenario’ fors zullen zijn. Als de dienstregeling inderdaad tot 30 procent afgeschaald moet worden zal dat voor veel reizigers grote gevolgen hebben. Bussen en trams zullen minder vaak rijden, en sommige lijnen zullen helemaal niet meer gereden worden. Zulke gevolgen voor de reiziger wil de provincie voorkomen.
De provincie roept het Rijk dan ook met klem op om ook na het derde kwartaal van 2021 de steun voor het openbaar vervoer voort te zetten, zodat de reiziger ook de komende jaren kan rekenen op het openbaar vervoer om van A naar B te komen. Dit doet de provincie Utrecht samen met alle andere regionale overheden die het OV aansturen
