Er zijn steden in Nederland waar veel beelden staan die van de hand zijn van een en dezelfde beeldhouwer. Maastricht bijvoorbeeld is rijk aan beelden in de openbare ruimte van Arthur Spronken. Utrecht heeft ook zo’n informele stadsbeeldhouwer, Pieter d’Hont (1917-1997). Als je alles van hem bij elkaar optelt – beelden en reliëfs in brons of uit steen gehakt – gaat het om zo’n vierenveertig kunstwerken over de stad verspreid.
Enkele daarvan zijn overbekend, zoals het beeld van Anne Frank op het Janskerkhof, de Merrie met veulen tegenover de Jacobikerk, de Bizon aan de Beneluxlaan of het Meisje op draaimolenpaard aan de Stadhuisbrug tegenover boekhandel Broese.
Maar veel minder bekend is bijvoorbeeld dat de beeldengroep in het timpaan boven de voormalige ingang van het stadhuis vanaf de Stadhuisbrug gezien, ook van zijn hand is; uit 20 m3. Frans kalksteen gehakt, 14 meter lang, drie meter hoog en nog eens een meter diep. De klassiek vormgegeven beeldengroep heeft een overduidelijke symbolische betekenis, gerelateerd aan wat goed overheidsbestuur moet zijn. Een letterlijk groot en tevens groots werk dat d’Hont tussen 1952 en 1957 in opdracht van de gemeente heeft gemaakt. De beeldengroep werd op 15 maart 1957 door de toenmalige burgemeester jhr. C.J.A. de Ranitz onthuld.
Centraal in dit timpaan zit de verbeelding van Het Gezag, het stadsbestuur, met in zijn linkerhand het Utrechtse wapenschild en in zijn rechterhand een scepter als teken van zijn waardigheid. Het Gezag wordt geflankeerd door twee hurkende vrouwen. Links De Waakzaamheid met een haan in de handen en rechts Het (goede) Beleid met in haar rechterhand een slang die intelligentie symboliseert en in de linkerhand een palmtak, het symbool van prudentie. Helemaal links ligt een vrouw die de Gerechtigheid verbeeldt met in haar rechterhand een zwaard en in haar linkerhand een weegschaal. Helemaal rechts in het timpaan ligt Het Geloof met in haar rechterhand een crucifix en in haar linkerhand een boek met de stadssleutels.
Dit vroege werk van d’Hont is symmetrisch van opzet, strak vormgegeven en dienstbaar aan het idee van een verstandig stadsbestuur. Opvallend aan de beeldengroep is dat deze in een ribbelachtige structuur is opgebouwd, waarbij de koppen van de personen geheel glad geboetseerd zijn zodat het lijkt alsof deze uit de steen naar voren springen. Later is d’Hont veel losser gaan werken, je zou het impressionistisch kunnen noemen, waarbij goed te zien is hoe hij zijn beelden opbouwde uit klodders klei, plat geklopt met een stuk hout.
De beeldengroep in het timpaan is eigenlijk alleen goed te zien vanaf de bovenste etage van de daar tegenover gelegen centrale bibliotheek. Als deze bibliotheek verhuist naar het oude postkantoor op de Neude, zou er een route in het gebouw behouden moeten blijven om geïnteresseerden de gelegenheid te bieden de beeldengroep van zo dicht mogelijk te kunnen zien.
Pieter d’Hont zou dit jaar honderd jaar zijn geworden. Ter ere daarvan en ter herinnering aan al die prachtige beelden en reliëfs die van hem in de stad te zien zijn, is het initiatief genomen om van 22 t/m 30 april in het atelier waar hij het grootste deel van zijn oeuvre heeft gemaakt – Manenburg , Wijde Doelen nr. 27 – een overzicht van zijn werk te tonen, inclusief een deel van de in totaal zo’n 185 bronzen portretten van vele bekende en ook minder bekende personen. Ook is er een voorstudie in gips te zien van de beeldengroep in het timpaan.
Als u die dagen niet naar het atelier Manenburg dat verscholen ligt in het middeleeuwse bolwerk in de stadwal kunt gaan, dan is er altijd nog de website – www.pieterdhont.nl. Daarop is zijn oeuvre te zien en ook de aankondiging van drie wandelingen (22, 23 en 30 april) langs een aantal van d’Honts beelden onder begeleiding van woord en muziek.
Pieter d’Hont; we eren hem als Utrechts informele stadsbeeldhouwer. (Jaap Röell)
——————————————————————————————————-
Wijde Doelen 27, 22 t/m 30 april dagelijks van 11.00 tot 18.00 uur.
