UTRECHT – Onderzoek met een positieve uitkomst over de effectiviteit van psychotherapie wordt vaker gepubliceerd dan studies met minder grote effecten. Hierdoor ontstaat een vertekend beeld. Dit blijkt uit internationaal onderzoek waaraan Claudi Bockting, hoogleraar Klinische Psychologie aan de Universiteit Utrecht, heeft meegewerkt. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE.
Voor hun onderzoek hebben de wetenschappers 55 studies uit de periode 1972 tot 2008 onder de loep genomen. Een kwart van al die studies is nooit gepubliceerd. De auteurs deden een meta-analyse van alle wel én niet gepubliceerde studies, waarna bleek dat psychotherapie minder goed werkte dan gedacht. Een van de auteurs, Pim Cuijpers van de VU, merkt op dat de effectiviteit van psychotherapie in het verminderen van depressieve klachten ongeveer een kwart te hoog wordt ingeschat.
Effecten antidepressiva
In 2008 liet wetenschapper Eric Turner al zien dat de effecten van antidepressiva overschat werden in verband met publicatiebias: de vertekening die ontstaat als bij wetenschappelijk onderzoek de positieve resultaten wel, maar negatieve of onduidelijke resultaten niet gepubliceerd worden. “Dit was de aanleiding om te onderzoeken of dit eveneens het geval is bij psychotherapie bij depressie”, zegt Bockting.
Bevooroordeeld
De Utrechtse psychologe geeft aan dat psychotherapie nog altijd een effectieve behandeling is bij depressiviteit. “Maar het werkt dus minder goed dan de wetenschappelijke literatuur tot nog toe liet zien.”
De auteurs van het PLOS ONE-artikel suggereren dat de oorspronkelijke onderzoeksvoorstellen en de ruwe gegevens van zowel de gepubliceerde als de ongepubliceerde bewaard moeten blijven. “Zodat deze vorm van bevooroordeelde publicatie in de toekomst voorkomen of gecorrigeerd kan worden.”
