De participatiesamenleving leidt tot deprofessionalisering in maatschappelijke hulpverlening

Foto: CC0 Public Domain
UTRECHT – In haar oratie Helpen als ambacht laat bijzonder hoogleraar Margo Trappenburg zien wat de gevolgen zijn van de ‘participatiesamenleving’ voor cliënten en de professionaliteit in het maatschappelijke hulpverlening. Zij betoogt dat de grootscheepse verplaatsing van zorg- en hulpverlening naar familieleden, andere mantelzorgers, buddy’s, maatjes, vrijwilligers en ervaringsdeskundigen een dubieuze ontwikkeling is.
Werknemers in het maatschappelijke hulpverlening moeten hun cliënten vaak verwijzen naar niet bestaande of disfunctionerende eigen netwerken, en ze zijn daar ongerust over. Daarnaast maken ze zich ook zorgen over het behoud van hun eigen baan. De participatiesamenleving leidt tot deprofessionalisering in de maatschappelijke hulpverlening, aldus Margo Trappenburg. Zij wijst drie redenen aan waarom de zorgen van hulpverleners om de cliënt en de eigen baan eigenlijk zo weinig gehoord.

Drie redenen

‘De eerste reden is de ingebakken neiging bij politici, beleidsmakers, adviseurs en bestuurders van organisaties om ‘mee te willen denken met veranderingen’. Als de omslag van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving, de verschuiving van betaalde naar onbetaalde hulp eenmaal benoemd is tot een trend of een maatschappelijke ontwikkeling, dan is het adjectief ‘onvermijdelijk’ dichtbij. (…)

De tweede reden is dat professionals die zich kritisch uitlaten over de participatiemaatschappij het risico lopen hun baan kwijt te raken. De kritische geluiden die wij opvingen, kwamen niet toevallig bijna allemaal van oudere hulpverleners, die zich deze houding konden permitteren. (…)

De derde reden is dat sociale professionals – maatschappelijk werkers en andere hulpverleners – zo veel van hun werk houden dat velen van hen ertoe bereid zijn het onbetaald te blijven doen. Onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau liet zien dat ruim veertig procent van de zorgvrijwilligers ooit werkzaam was in de zorg- en welzijnssector.

Deprofessionalisering

Trappenburg betoogt dat deze houding rechtstreeks naar een deprofessionalisering van het vak leidt. Als hulpverlening niet langer een betaalde baan is waar de overheid belastinggeld voor uittrekt, dan wordt het een activiteit die allerlei mensen op allerlei momenten op zich moeten of willen nemen. Mantelzorgers, buddy’s, ervaringsdeskundigen, vrijwilligers, gepensioneerde hulpverleners en… ontslagen hulpverleners op zoek naar een werkervaringsplaats. Om deze beweging te keren pleit zij voor fora  en andere podia waarop de maatschappelijke hulpverleners hun zorgen zichtbaar kunnen maken.

Cookieinstellingen