UTRECHT – Scholen zijn steeds vaker etnisch divers. Dat vergroot het aantal vriendschappen tussen klasgenoten met verschillende achtergronden. Toch blijken jongeren relatief vaker vriendschappen te sluiten met klasgenoten met dezelfde etnische herkomst. Hoe kan dit? Sociologe Sanne Smith van de Universiteit Utrecht onderzocht in haar proefschrift mogelijke oorzaken voor dit fenomeen.
Smith wilde weten waarom kinderen in een multiculturele omgeving, zoals op scholen, toch vaker voor de eigen etnische groep kiezen. “Dat vind ik van groot belang: een sociale scheidingslijn tussen etnische groepen kan negatieve gevolgen hebben voor de integratie van allochtonen en autochtonen.” De Utrechtse sociologe gebruikte in haar onderzoek Engelse, Duitse, Nederlandse en Zweedse data over vriendschappen in de klas. In totaal beschikte ze over gegevens van zo’n 18.000 jongeren in ongeveer 900 klassen. Het populaire idee dat een gebrek aan deze interetnische vriendschappen verklaard kan worden door culturele of socio-economische verschillen, houdt in haar proefschrift geen stand. Smith: “Een cultureel verschil bestaat bijvoorbeeld uit een verschil in opvatting aangaande abortus, om maar wat te noemen. Die opvattingen bleken niet ver uiteen te liggen. Binnen een klas leken de diverse etnische groepen cultureel en socio-economisch eigenlijk best op elkaar.”
Behoud tradities
Uit de data komt juist naar voren dat jongeren minder interetnische vrienden hebben als in de vriendenkring van de ouders ook interetnische vriendschappen ontbreken. Daarnaast zijn er bij de kinderen minder van dit soort vriendschappen tussen verschillende culturen als de ouders het belangrijk vinden om etnische tradities te behouden.
Smith concludeert in haar proefschrift bovendien dat allochtonen en autochtonen anders reageren op etnisch gemengde klassen. “Allochtonen blijken vrienden van dezelfde etnische groep te sluiten zodra zij de mogelijkheid ertoe hebben.” Autochtonen gaan daarentegen vooral vriendschappen binnen hun eigen groep aan als allochtonen een eenheid vormen. “Bijvoorbeeld als alle allochtone klasgenoten eenzelfde achtergrond hebben, of voornamelijk met elkaar vrienden zijn.”
Beëindiging vriendschap
Tot slot wijst Smith erop dat interetnische vriendschappen vaker eindigen dan intra-etnische vriendschappen door een lagere vriendschapskwaliteit. “Sociale steun is daarin van groot belang. Delen de twee vrienden vele andere vrienden, dan heeft die vriendschap meer kans om te blijven voortduren.”
