Bioloog Corné Pieterse en socioloog Tanja van der Lippe ontvangen dit jaar de hoogste onderscheidingen in de Nederlandse wetenschap, de Spinoza- en Stevinpremie. Beide premies bestaan uit een bedrag van 2,5 miljoen euro, te besteden aan wetenschappelijk onderzoek en activiteiten met betrekking tot kennisbenutting.
De onderzoekers ontvangen de premie voor hun uitmuntende, baanbrekende en inspirerende werk. Bij de Spinozapremie ligt de nadruk op het wetenschappelijke werk en fundamentele vraagstukken, terwijl de Stevinpremie vooral de maatschappelijke impact honoreert.
Corné Pieterse, hoogleraar plant-microbe-interacties, ontvangt een Spinozapremie. Zijn onderzoek spitst zich toe op de vraag hoe planten zichzelf beschermen. Dit is een belangrijk vraagstuk, want jaarlijks gaat ruim een kwart van alle oogsten wereldwijd aan ziekten en plagen verloren.
Een belangrijke focus is de rol van microben die leven op de wortels van planten. De microben vormen een soort leger dat in geval van nood door de plant wordt opgetrommeld om een aanval van ziekteverwekkers of insecten de kop in te drukken.
Het onderzoeksteam van Pieterse legde de wetenschappelijke basis die nodig is om te komen tot sterkere gewassen met een betere afweer. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten: sterkere planten leveren een hogere gewasopbrengst en kunnen toe met minder bestrijdingsmiddelen.
De beoordelingscommissie voor de Spinozapremie noemt Pieterse “een plantenonderzoeker met hart voor mensen”. Referenten die aan de commissie rapporteerden waren het er “unaniem over eens dat zijn onderzoek in de toekomst zal bijdragen aan een toekomstbestendige landbouw en meer voedselzekerheid voor de toenemende wereldbevolking”.
Tanja van der Lippe, hoogleraar Sociologie van huishoudens en arbeidsrelaties, wint dit jaar een Stevinpremie. Ze is een pionier op het gebied van onderzoek naar een gezonde werk-privébalans en duurzame inzetbaarheid van werknemers. Met haar onderzoek heeft ze een vernieuwende invalshoek gebracht in het vakgebied. Door het vertalen van haar onderzoeksresultaten naar tools en platforms maakt ze met haar collega’s het werk praktisch inzetbaar voor organisaties. Ze levert daarmee een grote bijdrage aan het welzijn van werknemers.
Nationaal en internationaal wordt Van der Lippe gezien als een invloedrijke socioloog die met haar werk een grote rol speelt in de manier waarop organisaties omgaan met hun personeel – en overheden met hun burgers.
“In een tijd waarin steeds meer aandacht is voor een gezonde werk-privébalans en duurzame inzetbaarheid, mag Tanja van der Lippe zich met recht een pionier op dit onderwerp noemen,” oordeelde de commissie van de Stevinpremie.
De Spinoza- en Stevinpremies gelden als de hoogste onderscheiding in Nederlandse wetenschap, en heten daarom informeel ook wel de ‘Nederlandse Nobelprijs’. Onderzoeksfinancier NWO kent de prijzen jaarlijks toe. In totaal ontvangen dit jaar zes wetenschappers een Spinozapremie. Twee onderzoekers ontvangen een Stevinpremie. De uitreiking vindt plaats op woensdag 5 oktober 2022.
Aan de Universiteit Utrecht zijn Pieterse en Van der Lippe voorgegaan door tientallen andere Spinoza- en Stevinlaureaten. Recente winnaars zijn mediawetenschapper José van Dijck (2021), economisch-historicus Bas van Bavel (2019), celbioloog Anna Akhmanova (2018) en historicus Beatrice de Graaf (2018).
