UTRECHT – In het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature verschijnt vandaag een publicatie van een internationaal onderzoeksteam, waaronder die van de Northern Arizona University en de Universiteit Utrecht, over één van de gevolgen van de opwarming van de aarde: het dooien van permafrost (bevroren grond) in de poolgebieden.
Permafrost bevat grote hoeveelheden organisch materiaal dat, bij dooi, wordt afgebroken en omgezet tot broeikasgassen. Zij spelen een rol bij versnelde opwarming van de aarde. Het gebied rondom de Noordelijke IJszee bevat enorme hoeveelheden permafrost, grond die soms al millennia lang aaneengesloten bevroren is. In deze grond zit zo’n anderhalf biljoen ton koolstof opgeslagen: twee keer zo veel koolstof als nu in de vorm van koolstofdioxide in de atmosfeer zit. Door het ontdooien van de grond en grootschalige compostering komen grote hoeveelheden koolstof in de vorm van koolstofdioxide en methaan in de atmosfeer terecht.
Niet abrupt
Een internationale onderzoeksgroep, waaronder dr. Jorien Vonk van de Universiteit Utrecht en geleid door dr. Ted Schuur van de Northern Arizona University, concluderen in dit overzichtsartikel dat de broeikasgassen de komende decennia en eeuwen geleidelijk zullen vrijkomen uit de permafrost. Eerder werd vaak gesuggereerd dat dit abrupter zou gaan en veel korter zou duren. De groep onderzoekers voorspelt verder dat vijf tot vijftien procent van de koolstof in de permafrost aan het eind van deze eeuw blootgesteld is aan de atmosfeer. “In het jaar 2100 is het aandeel broeikasgassen afkomstig van permafrostdooi ongeveer een kwart van wat we aan fossiele brandstoffen uitstoten”, zegt dr. Jorien Vonk. “Dat lijkt nog niet zo veel, maar als het permafrost eenmaal aan het dooien is kan dat eeuwen zo doorgaan.”
Als het permafrost eenmaal aan het dooien is, kan dat eeuwen zo doorgaan.
Jorien Vonk, klimaatonderzoeker Universiteit Utrecht
Rol van de mens en natuur
Hoewel de huidige klimaatverandering vaak wordt toegeschreven aan menselijke activiteit – verbruik van fossiele brandstoffen en ontbossing –, natuurlijke ecosystemen spelen ook een rol in de wereldwijde koolstofcyclus. In de afgelopen dertig jaar is de temperatuur in het noordpoolgebied twee keer zo snel gestegen als op de rest van de aarde. Dr. Ted Schuur: “Mensen kunnen de voorzet geven door fossiele brandstoffen te verbranden of door ontbossing, maar natuurlijke ecosystemen, zelfs in afgelegen plekken als het poolgebied, dragen evengoed bij aan de klimaatopwarming.”
Toekomstig onderzoek
“In dit artikel kijken we ook alvast naar de richting voor toekomstig onderzoek”, besluit Vonk. “We zijn van plan om klimaatmodellen te verbeteren door verschillende nieuwe databases te integreren en het onderscheid te maken tussen de broeikasgassen koolstofdioxide en methaan. En natuurlijk zijn we van plan om onze metingen van het vrijkomende koolstof uit de permafrost te blijven verbeteren, met name in het nog zeer schaars onderzochte Arctische Canada, Arctisch Siberië en gebieden waar permafrost zich onder de zeebodem bevindt.”
