Voor een aanzienlijk deel van de daklozen in Utrecht is de opvang en zorg ontoereikend. Niet iedereen krijgt tijdig ondersteuning of de juiste hulp. Het risico op terugval is groot. Ruim de helft van de daklozen in de nachtopvang was al eerder dakloos. Uitstroom naar zelfstandig of begeleid wonen stokt door een gebrek aan betaalbare woonruimte. Dit concludeert Rekenkamer Utrecht in haar rapport ‘Opvang en zorg voor daklozen in Utrecht: knel in de keten’. Voor een aantal van de knelpunten die de rekenkamer constateert heeft de gemeente al maatregelen genomen of in voorbereiding.
In 2016 verbleven ruim 900 mensen in de dag- en crisisopvang in Utrecht. Mensen met vaak complexe problemen die vragen om intensieve begeleiding. De gemeente krijgt daklozen steeds beter in beeld. Dit is belangrijk voor het te volgen traject van opvang, zorg en begeleiding. Toch is er nog onvoldoende herkenning van complexe problemen tijdens de intake bij de eerste opvang waardoor de hulp niet altijd passend is. Mede hierdoor is er een fors risico dat daklozen na het behandeltraject terugvallen in problemen en opnieuw dakloos worden. Rekenkamer Utrecht adviseert daarom de capaciteit en expertise bij de intake in de daklozenopvang te vergroten. En de registratie- en informatievoorziening te verbeteren zodat beter gestuurd kan worden in opvang en zorg. Verder verdient het omzetten van gescheiden dag- en nachtopvang naar een 24-uurs gecombineerde opvang meer prioriteit. Dit biedt betere mogelijkheden voor herstel. Dagactiviteiten en het mogelijk maken van werk dragen ook bij aan herstel.
Er is geen wachtlijst meer voor nachtopvang. Wel zijn er wachtlijsten voor crisisopvang en het corporatiehotel, een crisisopvang voor daklozen die niet in aanmerking komen voor een woning. Ook zijn er wachtlijsten voor verslavingszorg en zorg voor mensen met psychische problemen. Hierdoor komen mensen in de nachtopvang die daarvoor te kwetsbaar zijn en 24-uurs opvang en begeleiding nodig hebben. Wachtlijsten belemmeren niet alleen het herstel, ze leiden ook tot verergering van problemen. De Rekenkamer adviseert dan ook voor meer capaciteit te zorgen om wachtlijsten op te lossen.
Ook is er gebrek aan betaalbare woonruimte voor mensen die terug kunnen naar een reguliere woning. Hierdoor is er een wachtlijst voor uitstroom naar zelfstandige woonruimte en blijven mensen langer dan nodig in de nacht- en crisisopvang, wat weer gevolgen heeft voor de wachtlijsten voor daklozen die zorg en begeleiding nodig hebben. Regels rond inkomen en schulden zijn bovendien belemmerend. Rekenkamer Utrecht roept de gemeente samen met woningcorporaties op topprioriteit te geven aan het realiseren van voldoende betaalbare woonruimte en bij uitstroom te zorgen voor goede begeleiding en nazorg om terugval in herhaalde dakloosheid te voorkomen.
