Veranderingen in onderwijs en onderzoek stellen nieuwe eisen aan de huisvesting van de Universiteit Utrecht. Ook wil de universiteit exploitatiekosten inperken, verduurzamen en de leidende rol in duurzaamheidsonderzoek terug laten komen in de bedrijfsvoering. De Universiteit Utrecht investeert daarom de komende tien jaar ruim 800 miljoen euro in ver- en nieuwbouw.
Hierbij zijn ingrijpende keuzes nodig. De gebouwenvoorraad wordt kleiner, moderner en geconcentreerd in de binnenstad en in het Utrecht Science Park. De International Campus Utrecht op het terrein van de voormalige Kromhoutkazerne wordt op termijn afgestoten. De ecologische voetafdruk van de gebouwen zal met 65 procent afnemen en de exploitatiekosten gaan omlaag. De besparing komt ten goede aan de kerntaak van de universiteit: onderwijs en onderzoek.
“We staan voor een grote opgave”, zegt collegevoorzitter Anton Pijpers. “Dat komt doordat het onderwijs en onderzoek verandert. De mogelijkheden voor digitaal onderwijs nemen toe en onderwijs en onderzoek zijn steeds vaker interdisciplinair. Wij hebben huisvesting nodig die dit ondersteunt, flexibel is, en die community-vorming stimuleert. Daar komt bij dat we moeten verduurzamen. We hebben te maken met veel historische panden die kostbaar en weinig duurzaam zijn, en ook met verouderde panden uit de jaren zeventig in het Utrecht Science Park die aan het einde van hun levensduur zijn.”
In 2017 zijn in nauw overleg met de medezeggenschap en de Raad van Toezicht kaders voor een strategisch huisvestingsplan opgesteld. Hierin is bepaald dat de Universiteit Utrecht maximaal 15% van haar budget uitgeeft aan huisvesting (inclusief exploitatielasten). Dit wordt landelijk ook van de universiteit geëist: het geld moet aan onderwijs en onderzoek besteed, niet aan stenen en onderhoud. Pijpers: “Niets doen is geen optie. We willen niet dat onze huisvestingslasten zo hoog oplopen dat we op onderwijs en onderzoek moeten bezuinigen. Daarom moeten we de ruimte die we hebben efficiënter benutten. We gaan het doen met minder vierkante meters, die we samen beter benutten. Bijvoorbeeld door ruimtes meer te delen. Er zijn veel vierkante meters die niet optimaal worden gebruikt, dus we kunnen ook inschikken.”
De afgelopen periode is gebruikt om kritisch door te rekenen wat dit betekent. Bij de uitwerking van de plannen in concrete projecten, die de komende tien jaar hun beslag krijgen, worden medewerkers, studenten en andere belanghebbenden nauw betrokken. De contouren liggen echter vast en enkele belangrijke keuzes zijn gemaakt. Zo is besloten tot hergebruik van het Kruytgebouw in plaats van nieuwbouw en wordt het terrein van de voormalige Kromhoutkazerne, waar nu onder meer het University College Utrecht (UCU), de Utrecht University School of Economics (U.S.E.) en de opleiding Philosophy, Politics and Economics (PPE) gehuisvest zijn, op termijn afgestoten. Pijpers: “De investeringen in monumentale, inflexibele gebouwen, die daar nodig zijn en de kosten die we jaarlijks maken, staan niet in verhouding tot het aantal studenten en medewerkers dat er gebruik van maakt.” Nieuwe locaties voor het UCU en andere gebruikers worden gezocht in overleg met de belanghebbenden en moeten uiterlijk eind 2024 gereed zijn.
Profiel in de stad behouden
De Universiteit blijft in de binnenstad. Pijpers: “De link met Utrecht is voor de universiteit belangrijk. We gaan wel zorgen dat de locaties in de binnenstad uiteindelijk dichter bij elkaar komen te liggen, minder versnipperd dan nu. Een vierkante meter in de binnenstad is 25 procent duurder dan in het Utrecht Science Park, maar toch willen we ons profiel in de stad behouden. Dat houden we vast terwijl we investeren in de huisvesting van de toekomst.”
