Poëzie wordt vaak gezien als een niche-binnen-een-niche, maar het blijkt een zeer wijdverspreid genre. 97% van de volwassen Nederlanders komt weleens in aanraking met poëzie en waardeert het positief. Dit blijkt uit onderzoek van promovenda Kila van der Starre. Zij heeft samen met bureau Markteffect onder 1.003 volwassen Nederlanders onderzocht hoe zij met poëzie in aanraking komen. Dit in het kader van haar promotieonderzoek naar ‘poëzie buiten het boek’ in Nederland.
Het sinds eind 19de eeuw gangbare idee dat poëzie een genre is dat we individueel en in stilte lezen (‘met een boekje in een hoekje’) gaat niet op. Nederlanders komen vooral in aanraking met poëzie in mondelinge vorm. Poëzie is voor de meeste volwassenen dan ook een sociaal fenomeen dat collectief wordt ervaren. Dat gebeurt met name tijdens bijzondere gelegenheden zoals een huwelijk, een uitvaart of een speech, en via televisie, kranten, radio of social media.
Meer dan de helft van de respondenten geeft ‘het zomaar tegenkomen’ van poëzie een 7 of hoger (op een schaal van 1 tot 10). En: voor veel mensen smaakt de poëzie die zij zomaar tegenkomen naar meer. Bijna de helft van de volwassen Nederlanders wil daarna meer poëzie lezen of horen.
Van der Starre stelt dan ook vast dat er voor uitgevers, boekhandelaren, bibliotheken en het onderwijs mogelijkheden zijn voor poëziebevordering. Er bestaan grote verschillen tussen de manier waarop de meeste Nederlanders poëzie ervaren in het dagelijks leven enerzijds en de manier waarop poëzie wordt onderwezen op middelbare scholen anderzijds. Terwijl we op school over het algemeen gevraagd worden om individueel en in stilte een gedicht te lezen op papier, ervaren de meeste Nederlanders poëzie op een mondelinge en collectieve manier in het dagelijks leven, waarbij emotie de hoofdrol speelt. Docenten zouden poëzielessen sterker kunnen baseren op bestaande poëzie-ervaringen dan alleen op het streven naar nieuwe poëzie-ervaringen.
Daarnaast zouden docenten en samenstellers van lesmethodes meer gebruik kunnen maken van poëzievoordrachten, zowel live als in de vorm van audio- en video-opnames. Het inzetten van deze niet-geschreven media zou er bovendien voor kunnen zorgen dat er meer aandacht komt voor hedendaagse dichters, van wie een groot deel vrouw is, waardoor de selectie namen die mensen kennen diverser wordt en minder exclusief bestaat uit overleden mannelijke dichters.
Ook het internet is een medium waar het poëzieveld zich meer op zou kunnen richten. Meer dan een kwart van de Nederlandse volwassenen luistert weleens naar poëzie op het internet. Het zomaar tegenkomen van poëzie op social media maken 6 op de 10 mensen mee. Zelf deelt bijna een kwart van de volwassen Nederlanders weleens poëzie via social media.
Het onderzoeksrapport Poëzie in Nederland. Een onderzoek naar hoe vaak en op welke manieren volwassenen in Nederland in aanraking komen met poëzie (2017) is gratis te downloaden op de site van Stichting Lezen. Op zaterdag 16 september overhandigt Van der Starre tijdens een jubileumborrel van de Nacht van de Poëzie in Utrecht het eerste exemplaar van het rapport aan Dichter des Vaderlands Ester Naomi Perquin.
Kila van der Starre is als promovendus verbonden aan de vakgroep Moderne Nederlandse Letterkunde van de Universiteit Utrecht. Eerder lanceerde zij in het kader van haar proefschrift de crowdsourcingwebsite straatpoezie.nl.
NOS op 3 sprak met Van der Starre over haar onderzoek.
