UTRECHT – De psychologie en de gedragseconomie vergaren steeds meer kennis over hoe mensen keuzes maken. Dit roept de vraag op in hoeverre de overheid deze kennis kan en mag gebruiken om burgers te beïnvloeden. Nudging, het sturen van gedrag via automatische en onbewuste denkprocessen, is alleen toelaatbaar als dit het vermogen van burgers versterkt om verleidingen te weerstaan die niet overeenstemmen met hun eigen waarden en doelen.
Het Engelse woord nudge staat voor een vriendelijk duwtje in de goede richting. Het idee is nudging te gebruiken om mensen te helpen makkelijke en betere keuzes te maken, waarbij de overheid, maar ook gezondheidswerkers weliswaar sturen maar mensen uiteindelijk wel hun keuzevrijheid laat. Er zijn ook legio toepassingen voor preventie. Bijvoorbeeld in de manier waarop behandelopties aangeboden en de wijze waarop met patiënten/cliënten wordt gecommuniceerd. In opdracht van ZonMw, een financieringsorganisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, is door de Universiteit Utrecht gewerkt aan een wetenschappelijk kader voor de toepassing van nudging in de publieke gezondheidszorg. De bevindingen zijn samengevat in een rapport. Hierin komt u een definitie tegen voor nudging zoals deze gebruikt wordt binnen de publieke gezondheid. Met de checklist ‘Wanneer is een interventie een nudge?’ kan aan de hand van 6 vragen worden bepaald of een interventie een nudge is. Daarnaast bevat het rapport mooie voorbeelden ter inspiratie.
Voor rapport zie: op www.zonmw.nl
