In elke wijk van Utrecht wordt drugshandel geconstateerd. Daarbij spelen vaak dezelfde families de leidende rol. En ook criminele netwerken binnen woonwagenlocaties zijn met name actief in de hennepindustrie. Dat blijkt uit het ‘ondermijningsbeeld’ van de stad Utrecht dat is opgesteld door het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (RIEC).
Dit ondermijningsbeeld is opgesteld op basis van groepsinterviews met 98 professionals van verschillende organisaties die in de stad werkzaam zijn. Het gaat daarbij om onder meer wijkagenten en buurtteammedewerkers, maar ook om bewoners en ondernemers.
Bij ondermijning gaat het om het verzwakken of misbruiken van de structuren in de maatschappij met ontwrichtende gevolgen op maatschappelijke terreinen. Het belangrijkste kenmerk van ondermijning is dat er een vermenging van bovenwereld de onderwereld plaats vindt. Criminelen gebruiken of misbruiken legale institutes voor hun criminele activiteiten.
Er blijken vier ‘aandachtsgebieden’ te zijn voor criminaliteit. Het gaat om Kanaleneiland, de Amsterdamsestraatweg, de Kop van Lombok en Overvecht. Ook woonwagenlocaties spelen een prominente rol bij de criminaliteit. Het gaat hier om een gesloten wereld met veelal onderlinge hulp. Er zijn met name signalen van afpersing, illegale handel, hennepteelt en misbruik van uitkeringen.
Verder zijn een aantal families prominent actief in de drugshandel waarbij er linken zijn naar ram- en plofkraken. De criminele groepen hebben vaak dezelfde culturele of migratie-achtergrond. Ondernemingen fungeren vaak als faciliteerders van ondermijning. Daarbij gaat het vaak om makelaars, horeca, garagebedrijven en kappers.
In opkomst zijn stichtingen in relatie tot ondermijnende criminaliteit, vaak met stromanconstructies. Ook is er sprake van fraude door zorgaanbieders en zorgbemiddelaars die de misbruik van overheidsgelden faciliteren.
Naar aanleiding van het ondermijningsbeeld Overvecht zijn enkele acties uitgevoerd waaronder een actie op de Faustdreef, een controle op woonfraude en het opzetten van een buurtaanpak.
Verder wordt er bij de aanpak van ondermijning zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de kennis en ervaring van gemeenten die al langers met ondermijnende criminaliteit te maken hebben, zoals Tilburg, Rotterdam en Amsterdam. Ook wordt het instrument Bibob breder en vaker ingezet.
