In het Utrecht van 2050 zijn de ondergrondse containers voor restafval niet meer nodig, worden bouwmaterialen hergebruikt, laten we kapotte spullen repareren bij repair cafés en bieden bedrijven een grote diversiteit aan circulaire banen in een kantoor vol circulaire meubels. In de nieuwe Visie Utrecht Circulair 2050 presenteert gemeente Utrecht hoe ze wil komen tot een circulaire stad in 2050. De periode voor iedereen in de stad om te reageren op de visie is onlangs afgelopen.
Om in 2050 een circulaire stad te zijn, zet de gemeente nu al de eerste stappen. Utrecht wil al in 2030 50% minder dan nu gebruik te maken van primaire, abiotische grondstoffen (mineralen, metalen en fossiel). “We willen dat ‘hergebruik, tenzij niet anders kan’ de norm wordt in Utrecht” vertelt wethouder Susanne Schilderman (circulaire economie). “Op dit moment komen er jaarlijks zo’n 3,8 megaton aan grondstoffen de stad in en gaat er circa 1,3 megaton aan exportproducten en 1,0 megaton aan “afval” de stad uit. Die manier van omgaan met grondstoffen, materialen en producten is niet meer van deze tijd, en ook niet meer houdbaar. Het kan en moet slimmer, en daar zijn we in Utrecht volop mee bezig.”
De komende jaren richt de gemeente zich op vier prioriteiten: circulaire bedrijvigheid en ondernemerschap, circulaire gebiedsontwikkeling en circulair bouwen, circulair opdrachtgeverschap en inkoop en circulaire materiaal- en reststromen. Dit zijn de thema’s met de grootste potentiële impact, waarop de gemeente Utrecht invloed heeft en die lokale waarde hebben voor de stad en regio. De verwachting is dat met name in de bouw-, voedsel- en zorgsector de komende jaren al veranderingen aangebracht kunnen worden die grote verschillen kunnen maken, zoals de lokale productie en gebruik van biogrondstoffen in de bouw, meer hergebruik van bouwmaterialen en voedselresten voor nieuwe producten.
Steeds meer circulaire plekken
In de Visie staat onder andere dat Utrecht twee nieuwe stedelijke upcyclecentra krijgt. Aan die centra wordt nu al gewerkt. Hier kunnen Utrechters terecht voor alles rondom hergebruik, bijvoorbeeld om je oude bruikbare spullen te laten repareren of demonteren en ombouwen tot iets nieuws. In de upcyclecentra werkt de gemeente samen met veel partners in de stad, zoals kringloopwinkels, circulaire bouwmarkt en repair cafés, aan het sorteren, demonteren en repareren van vier goederenstromen: huishoudelijke goederen, elektronica, fietsen en hout. Ook komen daar workshops, tentoonstellingen en rondleidingen om inwoners te betrekken. Naar verwachting gaat het upcyclecentrum Werkspoorkwartier na de zomer van 2024 open. In Lunetten wordt daarnaast gewerkt aan een groter upcyclecentrum van 800 m2, nabij het afvalscheidingsstation. De opening hiervan staat gepland voor 2026.
Ook werkt Utrecht sinds kort samen met verschillende bouwbedrijven in de stad aan de ‘grondstoffencorridor’. Hier kunnen bouwbedrijven terecht om te kijken naar manieren om meer materialen in de bouw te hergebruiken of tweedehands materialen in te kopen. “De bouw hergebruikt nu slechts 8% van de materialen. Naar verwachting heeft Utrecht tot 2040 zo’n 60.000 extra woningen nodig. Als we zo veel woningen gaan bouwen komt er heel veel materiaal vrij dat hergebruikt kan worden. In de grondstoffencorridor brengen we partijen samen die kunnen helpen kansen te zien. Want een circulaire stad worden kunnen we niet alleen; daar hebben we de hele stad voor nodig!”.
Bij de herijking en vorming van de visie zijn veel partners en experts van binnen de organisatie en de stad betrokken. Ook werd in oktober een gemeentelijk bewonerspanel gebruikt om ervaringen van inwoners mee te nemen in de nieuwe plannen voor een circulair Utrecht. Nu biedt de gemeente de vernieuwde Visie Circulair aan de gemeenteraad aan, die daar binnenkort in de gemeenteraad verder over zal spreken.
