Van wonden in de vorm van vagina’s en wandelende heiligen zonder hoofd tot Jezus die als een druif wordt uitgeperst. Welkom in de intrigerende belevingswereld van de middeleeuwer. In Body Language. Het lichaam in de middeleeuwse kunst (25 september 2020 t/m 17 januari 2021) toont Museum Catharijneconvent de meest fascinerende verbeeldingen van het lichaam uit het tijdvak 1300-1500. Het lichamelijke werd in die periode namelijk op een totaal nieuwe manier afgebeeld. Wat zat hier achter? En tot welke – in hedendaagse ogen – merkwaardige kunst leidde dit?
In de middeleeuwen kwam de menselijke kant van Jezus, Maria en heiligen steeds meer centraal te staan. En wat is er menselijker dan een lichaam? Zo ontstond een intrigerende beeldcultuur waarin het lichaam en de lichaamsdelen van heilige figuren een hoofdrol speelden. De kunst diende als hulpmiddel bij gebed en meditatie, waarbij inleving van groot belang was. De schilderijen, miniaturen en beelden werden daarom steeds extremer: bloederiger, hariger, smartelijker. Een uniek verschijnsel waarbij kunstenaars hun creativiteit de vrije loop lieten. Ingewikkelde theologische concepten werden daarbij vaak opvallend praktisch in beeld gebracht. Verwonder u in Body Language bijvoorbeeld over vlijtige engelen die het bloed van Jezus opvangen uit een kraan of over Maria die haar moedermelk met een grote boog in een fontein doet belanden.
Deze laatmiddeleeuwse kunstwerken worden tegenwoordig vaak met ongemak en onbegrip bekeken. Juist daarom brengt Museum Catharijneconvent de mooiste voorbeelden voor het eerst bij elkaar en toont welke ideeën er aan ten grondslag liggen.
In de tentoonstelling zijn zeldzame kunstwerken uit internationale collecties zoals Musée du Louvre, Musée de Cluny, The Bodleian Libraries, Het Rijksmuseum en de Bibliothèque nationale de France eenmalig samen te zien. Enkele absolute topstukken zijn een uniek exemplaar van de Roman de la Rose (ca.1300) waarbij in de marges allerlei pikante scènes zijn verbeeld, een houten sculptuur van Christus (ca.1400 -1450) met een suggestie van lichaamsbeharing en een spectaculair marmeren beeld van de heilige Valérie (ca.1475- 1510) die haar afgehakte hoofd in haar handen heeft.
Dr. Wendelien van Welie-Vink, docent middeleeuwse kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, is initiatiefnemer en gastconservator van Body Language. Het lichaam in de middeleeuwse kunst. Van haar hand is ook de gelijknamige rijkgeïllustreerde publicatie bij de tentoonstelling, uitgegeven door nai010, die 24 september verschijnt.
Vanaf half september staat er een verdiepend (online) programma klaar met opmerkelijke verhalen, video’s en podcasts over de tentoongestelde kunst.
