Klinkt de Atlantische Oceaan anders dan de Indische? Zijn oceaanstromingen in een IJszee fundamenteel anders dan in een tropische zee? Componist Stef Veldhuis werkt samen met oceaanonderzoekers Erik van Sebille en Will de Ruijter om die vragen te beantwoorden. Duizenden oceaansondes wereldwijd verzamelen data die wordt gebruikt voor weersvoorspellingen en klimaatmodellen. Die gegevens vormen nu de basis voor muzikale elementen als toonhoogte, dynamiek en ritme. Op 31 oktober speelt een strijkkwartet de resulterende muziekstukken en vertellen onderzoekers over de oceaanstromingen waarop de composities gebaseerd zijn.
“Het is een manier om radicaal anders met onze data om te gaan”, vertelt oceaanonderzoeker Erik van Sebille. Hij maakt voor zijn onderzoek gebruik van gegevens uit de Argo-sondes, die een kilometer diep in de oceaan drijven en elke tien dagen aan het zeeoppervlak komen om de verzamelde gegevens via een satellietverbinding door te sturen. Duizenden van die sondes verzamelen wereldwijd gegevens over de oceanen en oceaanstromingen.
“Er komen ontzettend veel gegevens uit die sondes,” vervolgt Van Sebille, “en op dit moment komen we niet verder dan het maken van mooie plaatjes en infographics. Hoe kunnen we onze andere zintuigen gebruiken om met die data om te gaan? Kunnen we iets horen dat we niet kunnen zien?”
Componist Stef Veldhuis onderzocht en probeerde verschillende manieren om de oceaangegevens om te zetten in muziek. “De methodieken verschillen, evenals de mate van interventie”, vertelt Veldhuis. “Sommige composities zijn een uitwerking van het traject van de floats. Andere composities laten zich meer leiden door de temperatuur of de zoutgraad van de oceanen. Sommige stukken zijn directe vertalingen van de data, in andere werken heb ik meer aanpassingen gemaakt.”
Hoe de resulterende muziekstukken precies gaan klinken, kan Veldhuis dan ook nog niet zeggen. “Ik ben ook nog steeds nieuwe methodes aan het toepassen. Zo wil ik ook graag twee floats aan elkaar koppelen, of uitgaan van een visuele partituur zonder noten, waarbij positie, zoutgraad en temperatuur een kunstwerk vormen dat de muzikanten vrij kunnen interpreteren naar muziek.”
Op 31 oktober wordt er ook een interactieve website gepresenteerd, waar bezoekers zelf muziek kunnen genereren op basis van live data van de sondes.
Het symposium vindt plaats in Gasthuis Leeuwenbergh, Servaasbolwerk 1a in Utrecht. De zaal is open vanaf 15.00 en het symposium begint om 15.30. Het evenement is gratis toegankelijk, maar aanmelding is noodzakelijk vanwege een beperkt aantal plaatsen.
