Utrecht 60 jaar terug: de totempaal van mijnheer Frankes

Foto: UN 31 augustus 1961

De heer R. Frankes in Hoograven speelt eigenlijk nog steeds voor Indiaan, ook al is hij echtgenoot en vader. Want in zijn vrije tijd hakt hij totempalen, zo meldt het Utrechtsch Nieuwsblad op 31 augustus 1961.

Op dat moment is de heer Frankes bezig aan een totempaal die bij de Finse kleuterschool in het Victor Hugoplantsoen komt te staan. De totempaal wordt gemaakt van de Finse kerstboom die de stad Helsinki aan de stad Utrecht aanbood ter gelegenheid van het bezoek dat een Nederlandse handelsdelegatie onder leiding van burgemeester C.J.A. de Ranitz aan Finland bracht.
De boom was dertien meter hoog, vertelt de heer Frankes. Maar hij heeft er drie meter afgehakt omdat dat hout te jong was. De hele boom was trouwens te jong, vertelt de heer Frankes. Hij had 29 jaarringen.
Sinds maart werkt meneer Frankes even buiten Utrecht aan de totempaal, die in zijn hele lengte op een paar schraagjes ligt, naast een boerderij. Het is net een baby, die boom, zegt de heer Frankes, hij moet steeds andersom gelegd worden ’s nachts, anders trekt hij krom.
Voorheen maakte de heer Frankes steeds totempalen zoals die aan zijn fantasie ontsproten, zij hadden maar heel weinig weg van de originele Indiaanse ontwerpen. Tot hij een keer, in zijn functie van meteropnemer het huis van prof. dr. J. Severijn in De Bilt binnenstapte en tegelijk maar aan de professor, die godgeleerdheid doceert, vroeg aan welke voorwaarden een echte totempaal moet voldoen.
De professor zorgde ervoor dat de heer Frankes boeken kreeg, waarin over totempalen was geschreven. De heer Frankes liet de professor af en toe modellen van ribkarton zien en toen bleek dat hij op de goede weg was, begon hij te hakken. De Finse kerstboom is nu veranderd in een gestileerde Indiaan die een zon draagt op een lange stok. Ik wou de kinderen een beetje zon meegeven in hun leven, zegt meneer Frankes. Onder de Indiaan zijn een vogel, een vis en grillige koppen van grijnzende demonen op elkaar gestapeld. Ongeveer halverwege heeft de totempaal twee rode vleugels, waarop onder meer de Finse vlag is afgebeeld.
De kleuren zijn origineel Indiaans, groen, geel en rood, andere kennen de indianen niet. Het is en bont tafereel geworden, dat door de kinderen van de kleuterschool wel uitbundig bewonderd zal worden. Over veertien dagen hoopt de heer Frankes, als het weer meewerkt, klaar te zijn. Daar is hij blij om, want hij wordt een beetje zenuwachtig van dat steeds maar in de weer zijn.
Maar toch, zo gauw als zich de gelegenheid biedt, begint hij waar aan de volgende paal. Ik zou zo graag eens een echte maken, zegt meneer Frankes, eentje van 15 tot 20 meter hoog. Hij breidt de armen wijd uit om de breedte te laten zien. Ik zou zo graag willen dat er iemand was die zei: Hier heb je een boom, ga je gang maar…

Cookieinstellingen