In 2020 en 2021 ontving gemeente Utrecht als centrumgemeente €22,4 miljoen euro om dakloosheid in de stad en regio fors terug te dringen. Samen met regiogemeenten, aanbieders, woningcorporaties en kennisinstituten werden hiervan ‘Eerst een Thuis-woonplekken’ gerealiseerd. Dit zijn woonplekken voor mensen die dakloos dreigen te raken of dakloos zijn en biedt hen een stabiele woonplek als eerste stap in het werken aan herstel.
Rachel Streefland, wethouder Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen: “In deze tijden van krapte op de woningmarkt en het beroep wat steeds meer gedaan wordt op ieders vermogen om zelfstandig te kunnen leven, heeft living lab Eerst een Thuis laten zien dat werken aan je herstel vanuit een stabiele basis, een thuis, écht werkt. Deze aanpak past beter in het tijdsgewricht van nu dan de traditionele benadering, waarin dak- en thuislozen vaak eerst lang moeten verblijven in opvangvoorzieningen voordat zij een stabiele eigen woonplek krijgen. En een belangrijk verschil: ‘Eerst een Thuis’ benadert dakloosheid niet in de eerste plaats als een zorgprobleem, maar als een woonprobleem.”
250 mensen geholpen
Inmiddels zijn in het Living Lab Eerst een Thuis 250 mensen geholpen en worden met de resterende middelen nóg meer mensen geholpen. Onafhankelijk van de complexiteit van de individuele problematiek dragen de veiligheid en rust van een eigen woning bij aan de snelheid van het herstel van (ex-)dak- en thuislozen op verschillende leefgebieden, zoals werk en mentale gezondheid. En daarmee aan het verminderen van de kans op terugval en de behoefte aan vervolgzorg en/of -ondersteuning.
Succes Living Lab onderzocht
De Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool Utrecht hebben gedurende het project onderzoek gedaan naar de werkwijze van Eerst een Thuis. Daarmee proberen ze het antwoord te vinden op de vraag in hoeverre het direct zelfstandig wonen het huidige opvangmodel zou kunnen vervangen. Hogeschool Utrecht onderzocht daarbij wat werkt bij het huisvesten, begeleiden en helpen landen in de wijk van mensen die dakloos zijn. Om daarmee inzichtelijk te maken welke onderdelen de kans op duurzaam herstel van de bewoners vergroten. De Universiteit van Amsterdam onderzocht hoe het herstel van deelnemende bewoners verliep en in hoeverre Eerst een Thuis leidt tot een echt duurzaam herstel.
Lia van Doorn, lector Wonen en Welzijn Hogeschool Utrecht: “Ons onderzoek laat zien dat de Eerst een Thuis-aanpak zeer succesvol is in het beëindigen van dakloosheid bij een brede groep dakloze mensen. We danken alle bewoners, medewerkers van zorgorganisaties, woningcorporaties, gemeenten en andere betrokkenen voor het delen van hun ervaringen. Samen konden we verbeterpunten formuleren die bijdragen aan het versterken van de Eerst Een Thuis-aanpak. De inzichten uit het onderzoek zijn ook van grote waarde voor andere regio’s in Nederland die met Wonen Eerst aan de slag gaan.”
Dr. Nienke Boesveldt, hoofdonderzoeker Dakloosheid Universiteit van Amsterdam: “Geïnterviewden beschrijven herstel als ‘uit de overlevingsstand komen’, waarin men weer gaat leven in plaats van overleven. Een van hen vertelt: Ik denk dat dat voor mij hetzelfde is als voor heel veel anderen: routinematig, gelukkig leven. Herstel is de weg daarnaartoe.Utrecht is landelijk voorloper, ik hoop dat het haar lukt hier aan vast te blijven houden nu dakloosheid toeneemt.”
